تغییرات نرخ بهره بینبانکی دلیل افزایش نوسان در بورس نیست
آمارهای بانک مرکزی نشان میدهد که نرخ بهره بینبانکی طی هفته منتهی به 12مهرماه با کاهش روبه‌رو شده است. این نرخ در بازار بینبانکی در حال حاضر به 23.75 درصد رسیده است.
نرخ بهره بینبانکی در پایان هفته منتهی به 5 اردیبهشت‌ماه با رکوردشکنی 10 سال به 23.80 درصد افزایش یافته بود. این نرخ در پایان هفته منتهی به 29 شهریورماه به 23.69 درصد رسیده بود. نرخ بهره بینبانکی در هفته منتهی به 22 شهریورماه نیز با افزایش 7صدم درصدی به 23.62 درصد افزایش یافته بود. این نرخ طی هفته منتهی به 15 شهریورماه با کاهش به 23.55 درصد رسیده بود. نرخ سود در هفته منتهی به 8شهریورماه نیز با کاهش 2صدم درصدی به 23.57 درصد رسیده بود. این نرخ طی هفته منتهی به 1 شهریورماه با افزایش به 23.59 درصد رسیده بود.
بانک مرکزی سال گذشته در واکنش به افزایش نرخ سود بینبانکی، کریدور این نرخ را که پیش از این از 14 تا 22 درصد بود، به 17 تا 24درصد افزایش داد، نرخ بهره بینبانکی بار دیگر به سقف کریدور جدید خود نزدیک می‌شود و باید دید که بانک مرکزی اجازه شکسته شدن این سقف را خواهد داد یا خیر.
نرخ بهره بین بانکی به‌صورت مستقیم بر بورس تأثیر ندارد
کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با فارس گفت: نرخ بهره بینبانکی یکی از ابزارهای مهم برای کنترل تورم است و افزایش آن میتواند اثر مثبتی بر کاهش نرخ تورم داشته باشد.
مجتبی دانشی افزود: نرخ بهره بینبانکی مستقیم بر بازار سرمایه اثرگذار نیست. نرخ بهره بینبانکی، نرخ شبانه‌ای است که بانکها به یکدیگر قرض میدهند و به‌نوعی نرخ استقراض بینبانکی است که تسویه می‌شود.
وی افزود: نرخ بهره و سود سپرده‌هایی که ما می‌‌شناسیم و تأثیر مستقیم بر بازار سرمایه دارد با این نرخ فرق دارد، اما این نرخ بی‌‌معنی نیست و افزایش این نرخ نشان میدهد، بانکها در جذب نقدینگی موفق نبوده‌اند و ممکن است نرخ سود سپرده‌ها و تسهیلات نیز تغییر کند.
این کارشناس بازار سرمایه تأکید کرد: با افزایش نرخ بهره بینبانکی، می‌توانیم انتظار رکود در بازارهای موازی را داشته باشیم. به‌طور کلی افزایش نرخ بهره بینبانکی، بیشتر تأثیر روانی روی بازار سرمایه دارد.
تأثیر نرخ سود بانکی بر بازار سرمایه
اگر بانک مرکزی نرخ سود سپرده‌های بانکی را افزایش دهد، تعمداً رشد اقتصادی را کند کرده است. در مقابل اگر بانک مرکزی به شکل مستمر نرخ سود سپرده‌های بانکی را کاهش دهد، تعمداً به‌دنبال سرعت بخشیدن به رشد اقتصادی است. این تغییر، تأثیر شدیدی بر بازار بورس و سهام دارد، چراکه کاهش رشد اقتصادی منجربه کاهش رشد سودآوری و درنتیجه قیمت‌های پایین‌تر سهام می‌شود.
از طرف دیگر، افزایش نرخ بهره باعث می‌شود افراد دارای سرمایه، دارایی‌‌های خود را به بانک منتقل کنند تا از این طریق سود بیشتری دریافت کنند و این باعث کاهش نقدینگی در بورس و رکود در بازار سهام می‌شود. با افزایش نرخ سود، نقدینگی را از بانکها به سمت بازارهایی نظیر بازار بورس هدایت می‌کند.
تفاوت نرخ بهره بانکی و بینبانکی
دولت و بانک مرکزی برای ایجاد تعادل در سطح کلان اقتصادی تصمیماتی در قالب سیاستهای پولی و مالی می‌گیرند. سیاست مالی توسط دولت و سیاست پولی توسط بانک مرکزی برنامه‌ریزی و اجرا می‌شود.
دولت و بانک مرکزی با ابزارهایی که در اختیار دارند، در شرایط رکود و تورم، تصمیماتی اخذ میکنند که منجربه افزایش یا کاهش تقاضا و عرضه پول می‌شود.
نرخ بهره بانکی یکی از ابزارهای بانک مرکزی برای اجرای سیاستهای پولی است. بانک مرکزی میزان این نرخ را مشخص و به بانکها اعلام می‌کند. این نرخ بهره همان سودی است که مردم بابت دریافت تسهیلات باید پرداخت کنند. در مقابل، زمانی که مردم در بانک سپرده‌گذاری میکنند، در ازای در اختیار گذاشتن سرمایه خود سودی دریافت میکنند. در اینجا بانک به مردم سود پرداخت می‌کند.
نرخ بهره بانکی و بینبانکی هر دو هزینه استقراض وام است؛ با این تفاوت که نرخ بهره بینبانکی زمانی اعمال می‌شود که بانکها از یکدیگر وام می‌گیرند.
چرا بانکها از یکدیگر وام می‌گیرند؟
بانکها فقط به مردم وام نمی‌‌دهند، بلکه در کوتاه‌مدت به یکدیگر نیز وام میدهند. به نرخ این وام، نرخ بهره بینبانکی می‌گویند. نرخ این وام هم توسط بانک مرکزی مشخص می‌شود.
دلیل وام‌گیری بانکها از یکدیگر تعادل در ایجاد نقدینگی است. طبق قانون، بانکها موظف به نگهداری از میزان مشخصی موجودی نقد در بانکها هستند که به آن ذخیره اجباری گفته می‌شود. بانکها باید هر روز حساب خود را کنترل و به تعادل برسانند که ممکن است در کوتاه مدت با کمبود یا مازاد نقدینگی مواجه شوند.
بانک‌هایی که با کسری نقدینگی مواجه می‌شوند، به جای مراجعه به بانک مرکزی از بانک‌‌های دیگر استقراض میکنند. مدت زمان این استقراض از یک روز تا یک هفته میتواند متغیر باشد. این نرخ به نام‌های دیگری همچون نرخ شبانه و نرخ یک‌شبه هم شناخته می‌شود.