گزارش «ایران اقتصادی» از ادامه انتقادات نسبت به خودداری خودروسازان از عرضه محصولات به بازار
کاسبان احتکار خودرو در جاده مخصوص
ایران خودرو تنها در بازرسی از یک پارکینگ 4 هزار خودرو و سایپا 2 هزار خودرو احتکار کرده بودند
طی یک هفته اخیر مسئولان سازمان ملی استاندارد، تعزیرات حکومتی و سازمان حمایت، بر احتکار خودرو توسط ایران خودرو صحه گذاشتند و تأکید کردند که بیش از 4 هزار دستگاه هایما، پژو پارس و غیره بدون نقص قطعه و پلاک، در پارکینگ ایرانخودرو وجود داشته است که به رغم تأییدیههای سازمان ملی استاندارد، به دست متقاضیان نرسیده بود. گروه خودروسازی سایپا هم چنین اقدامی انجام داده است، فقط در یک فقره (پارکینگ اتحاد) 2 هزار دستگاه خودرو در حال خاک خوردن بود که این خودروها هم تأییدیه استاندارد داشت و هم اینکه هیچ نقص قطعهای نداشت.
ممانعت از عرضه خودرو توسط ایرانخودرو و سایپا باعث شد که طی یک هفته گذشته قیمت انواع خودروها در بازار گران شود؛ خوشبختانه با ورود بموقع دستگاههای نظارتی، خودروسازان مجبور شدند نسبت به عرضه خودروهای احتکارشده اقدام کنند. به همین جهت میبینیم که از روز شنبه، قیمت خودروها در بازار کاهشی شده است. اما شنیدهها حکایت از آن دارد که با مشخص شدن احتکار خودروسازان، ایرانخودرو و سایپا به دنبال پارکینگهایی هستند که دستگاههای نظارتی، دسترسی راحتی به آن نداشته باشند.
موضوع مهم دیگری که منابع آگاه به روزنامه ایران اعلام کردند، کاهش تولید خودرو توسط خودروسازان است. از آنجا که احتکار خودرو نتوانست (با هدف تحت فشار قرار دادن شورای رقابت برای موافقت با افزایش قیمت) خودروسازان را به افزایش قیمت برساند، خودروسازان به سمت کاهش تولید رفتند تا به این وسیله با کاهش عرضه خودرو، بازار دچار بههم ریختگی شود و در نهایت خودروسازان از آب گلآلود ماهی بگیرند.
بر این اساس باید گفت، احتکار هماهنگ خودروسازان در حالی اتفاق داده که شورای رقابت با درخواست افزایش قیمت محصولات خودروسازان و مونتاژکاران مخالفت کرده است.
روزنامه ایران، طی دو هفته گذشته در مورد احتکار خودرو توسط سایپا، گزارشهای متعددی نوشت. در آن گزارشها و به استناد کدال مشخص شد که سایپا، بخشی از محصولات تولید شده را به مردم تحویل نداده است. تصاویر ماهوارهای هم نشان داد که در پارکینگهای کفش ملی و اتکا، سایپا محصولات خود را احتکار کرده است. وقتی این موضوع مشخص شد، سایپا اعلام کرد که این خودروها منتظر تأیید استاندارد و شمارهگذاری است، اما سازمان استاندارد و راهور، ادعای سایپا را رد کردند.
بررسی میزان تولید و فروش ایران خودرو طی یکماهه شهریور سالجاری و سال مالی تا 31 شهریورماه، نشان میدهد که محصولات تولیدی به متقاضیان و ثبتنامکنندگان عرضه نشده است.
امتناع ایرانخودرو از عرضه هایما، رانا، دنا و تارا
بررسی عملکرد شهریورماه ایرانخودرو (به استناد کدال) نشان میدهد که این مجموعه در عرضه خودرو انحراف داشته است، بیشترین انحراف مربوط به خودروی هایما (89 درصد) است. طی شهریورماه 2410 دستگاه هایما تولید شده ولی 263 دستگاه به مردم عرضه شده است. بررسی تولید و فروش این خودرو از ابتدای سال مالی تا 31 شهریورماه هم نشان میدهد که انحراف در عرضه 27.3 درصد (میزان تولید 10هزار و 528 دستگاه و فروش 7655 دستگاه) بوده است.
خودرویی که فاصله قیمتی بازار و کارخانه آن زیاد است؛ قیمت هایما اس 7 در بازار یک میلیارد و 450 میلیون تومان و در کارخانه یک میلیارد و 70 میلیون تومان است. قیمت هایما اس 8 هم که در کارخانه حدود یک میلیارد و 212 میلیون تومان است در بازار یک میلیارد و 800 میلیون تومان است. در گزارش پیشرو (جدول یک و دو) درصد خودروهای فروخته نشده در محصولات ایرانخودرو آمده است. با توجه به آمار تولید و فروش باید تأکید کرد که ایرانخودرو در شهریورماه از عرضه خودروهای رانا، دنا، تارا و سایر محصولات خود، منهای گروه پژو و سمند، امتناع کرده است. در شهریورماه میزان انحراف در عرضه خودروی دنا 18 درصد، رانا 74 درصد و تارا 18 درصد بوده است.
عرضه خودرو باید بهصورت جامع و کامل بررسی شود
با توجه به فسادهایی که در این حوزه رخ داده، روز گذشته حجتالاسلام والمسلمین محسنی اژهای، رئیس قوه قضائیه در نشست شورای عالی قوه قضائیه به موضوع عرضه خودرو توسط خودروسازان پرداخت و گفت: همچنان در برخی جراید و رسانهها روی این گزاره تأکید میشود که عدم عرضه خودرو، امری تعمدی و در راستای گران کردن این محصول است؛ این موضوع، به اعتماد مردم لطمه وارد میآورد؛ در باب راستیآزمایی مقوله مزبور، دستورات مقتضی به سازمان بازرسی ارائه شده است؛ چنانچه در این قضیه قصور و تقصیری متوجه دستاندرکاران تولید و عرضه خودرو باشد، اقدامات قانونی در دستور کار قرار خواهد گرفت؛ چنانچه ایراد و اشکالی نیز در این مقوله وجود ندارد، متولیان امر باید برای مردم شفافسازی کنند.
او افزود: حسب اعلام سازمان تعزیرات، در جریان بازدید از یک پارکینگ مستقر در خراسان رضوی، 10 هزار دستگاه خودروی عرضه نشده مشاهده شد که 6 هزار دستگاه از آنها دارای ایراد و نقص فنی بوده و 4 هزار دستگاه دیگر بلااشکال بودند، اما عرضه نمیشدند؛ به محض بازدید و ورود سازمان تعزیرات، متولی عرضه خودرو در آن بخش، با شتابزدگی و تعجیل مشغول عرضه و واگذاری خودروهاست! علیایحال باید مقوله عرضه خودرو بهصورت جامع و کامل مورد بررسی و پیگیری قرار گیرد و موضوع بهصورت شفاف برای مردم و مشتریان تبیین شود؛ بنا بر نقلی که شده سازمان استاندارد نیز اعلام کرده که خودروهای عرضه نشده فاقد مشکل از ناحیه استاندارد هستند.
محسنی اژهای با بیان اینکه قبلاً به بازرسی کل کشور هم گفتهام ورود کنند و خودروسازها بهصراحت به مردم توضیح بدهند و بگویند خودروها فلان ایراد را دارند، گفت: سامانهای تشکیل شده بود تا خودرو از طریق آن عرضه شود، در حال حاضر نه از این سامانه و نه از غیر آن خودرو عرضه نمیشود. بررسی کنید اگر اشکالی نیست شفاف به مردم بگویید.
4 هزار دستگاه خودرو محصول ایرانخودرو احتکار شده بود
چندی پیشسیدمرتضی مدنی، مدیرکل تعزیرات حکومتی خراسان رضوی گفته بود: با توجه به تأکید رئیس سازمان تعزیرات حکومتی درباره رسیدگی ویژه به بازار خودرو و به منظور برخورد با محتکران و متخلفان، تیم گشت مشترک تعزیرات حکومتی از شرکت ایرانخودرو مشهد بازدید کرد. در گشت مشترک تعزیرات حکومتی در پارکینگ بینالود مشخص شد از 10 هزار دستگاه خودرو موجود 4 هزار دستگاه خودرو هایما، پژو پارس و غیره بدون پلاک در این مجموعه وجود دارد که به ظن احتکار، پرونده تخلف برای این شرکت تشکیل شد. به گفته او، احراز این تخلف نیازمند گزارش کارشناسی و تأیید سازمان حمایت مصرفکنندگان و تولیدکنندگان است که در صورت تأیید با فوریت رسیدگی خواهد شد.
مدیرکل تعزیرات حکومتی خراسان رضوی با تأکید به مدیران این خودروساز که باید تا 10 روز آینده این خودروها به دست مصرفکنندگان واقعی برسد، افزود: سازمان تعزیرات حکومتی با کسانی که بخواهند با احتکار زمینه سودجویی یا گرانفروشی کالایی را فراهم کنند، برخورد سخت خواهد داشت.
خودروها مشکل استاندارد ندارند
مهدی انگورج، مدیرکل دفتر تخصصی ارزیابی انطباق صنایع حمل و نقل و ماشینآلات سازمان ملی استاندارد نیز در بازدید از پارکینگهای دو خودروساز بزرگ کشور، ایرانخودرو و سایپا گفت: خودروهای کوییک موجود در پارکینگ هم تأییدیه استاندارد دارند و نباید دپو شوند. در پارکینگ اتکا حدود 2 هزار دستگاه خودرو دپو شده و همه این خودروها تأییدیه استاندارد دریافت کردهاند و باعث تعجب است که با وجود دریافت تأییدیه استاندارد و برچسب استاندارد، اما همچنان این خودروها در پارکینگ باقی مانده است.
او افزود: دپوی خودروها در پارکینگ به خودرو آسیب وارد میکند و قطعات لاستیکی و پلاستیکی و همچنین رنگ خودرو دچار آسیب میشود.
مدیرکل دفتر تخصصی ارزیابی انطباق صنایع حمل و نقل و ماشینآلات سازمان ملی استاندارد گفت: در پارکینگ ایرانخودرو هم خودروهای رانا موجود است و هم پژو پارس و دنا و تارا که همه این خودروها تأییدیه استاندارد دارند و مشکلی برای تحویل به مشتری ندارند.
مدیران ایرانخودرو و سایپا وعدههای خود را فراموش کردهاند
زمانی که مدیران ایرانخودرو و سایپا منصوب شدند، تأکیدشان این بود که برای نزدیک شدن قیمت کارخانه و بازار و کاهش التهاب بازار، برنامه دارند و میخواهند در تولید رکورد بزنند. اما گویا این صحبتها در ماههای اول فعالیت است و بعد از آن مدیران خودروسازی فراموش میکنند که چه مسئولیتی دارند. مدیران خودروسازی به جای افزایش تولید و ارتقای کیفیت محصولات خود به سمت ساختوساز، تسهیل شرایط برای حضور شرکتهای خصوصی در مجموعههای خود و.... میروند. بد نیست مدیرعامل سایپا و ایرانخودرو یکبار دیگر پرونده کاری خود را بررسی کنند و همچنین به جای ارسال جوابیه و توجیه عملکرد، برای افزایش تولید خودرو برنامهریزی کنند و مانع از عرضه خودرو به مردم نشوند. بهخصوص اینکه سالجاری از سوی مقام معظم رهبری، سال مهار تورم و رشد تولید، نامگذاری شده است.