مشاور رییس کل در امور فناوری
پیشرفت 75درصدی استقرار طرح تحول دیجیتال گمرک
طرح تحول دیجیتال گمرک چندی پیش‌با همکاری وزارت دفاع و پشتیبانی ( ایزایران) با هدف تسهیل‌گری تجارت خارجی کشور برنامه‌ریزی و اجرایی شده است که مطمئنا با اجرایی شدن کامل آن نقش موثری در سرعت بخشیدن به انجام تشریفات گمرکی خواهد داشت. در راستای طرح تحول دیجیتال گمرک ایران، از سال 1401 بازطراحی و بازنویسی سامانه «پنجره واحد تجارت فرامرزی در امور گمرکی» آغاز شده است. با علیرضا کاظمی مشاور رئیس کل گمرک ایران در امور فناوری و رویه‌ها در خصوص جزئیات این طرح و تاثیر آن در تسهیل و تسریع در تجارت خارجی گفتگویی انجام داده‌ایم که متن کامل این گفتگو به این شرح است.
گمرک ایران در حال حاضر در مسیر اجرای طرح تحول دیجیتال گمرک در رویه‌های مختلف گمرکی است از تاثیراتی که این طرح می‌تواند در تسهیل و تسریع تجارت داشته باشد برای مخاطبان بفرمایید؟
اکنون گمرک ایران در بین دستگاه‌ها و سازمان‌های دخیل در امر تجارت خارجی و داخلی، در خصوص هوشمندسازی رویه‌ها و سامانه‌های خود پیشگام و پیشرو بوده و با استفاده از سیستم‌های الکترونیکی و فناوری‌های روز دنیا به سمت هوشمندسازی و یکپارچگی فرآیندها، رویه‌ها و در تحقق اهداف و برنامه‌های خود در حال حرکت است. نتیجه اجرایی شدن کامل طرح تحول دیجیتال که جزو برنامه‌های اولویت‌دار گمرک است، بروزرسانی سامانه‌های گمرک با هدف تسهیل و ساده‌سازی فرآیندها و رویه‌های گمرکی، ایجاد شفافیت، کاهش زمان و هزینه در انجام امور گمرکی و تشریفات تجارت خارجی و اعمال کنترل‌های دقیق‌تر می‌باشد.
مرحله بازطراحی و بازنویسی طرح تحول دیجیتال گمرک از چه زمانی با در نظر گرفتن چه مستندات و اسناد بالادستی آغاز شده است؟
از سال 1401 بازطراحی و بازنویسی سامانه «پنجره واحد تجارت فرامرزی در امور گمرکی» بر مبنای کنوانسیون تجدید نظر شده کیوتو، قانون امورگمرکی و آیین‌نامه اجرایی آن، قانون مقررات صادرات و واردات و آیین‌نامه اجرایی آن، مواد (5) و (6) قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز و آیین‌نامه اجرایی آن، قانون حمل و نقل و عبور کالاهای خارجی از قلمرو جمهوری اسلامی ایران و سایر قوانین مرتبط آغاز شده است.
در فاز اول این طرح چه مواردی مدنظر قرارگرفته است و مورد پایش قرار گرفت؟
در فاز اولیه طرح تحول دیجیتال، شناخت، تحلیل و طراحی کلیه رویه‌های گمرکی اعم از واردات قطعی، صادرات قطعی، ترانزیت داخلی و خارجی، بازبینی، صدور موقت، ورود موقت ماده (50) و (51)، مرجوعی، متروکه، انتقالی، کران‌بری، مرسولات پستی و مسافری انجام شده و تعداد بسیاری از رویه‌های مذکور نیز توسعه داده شده است.
طرح تحول دیجیتال گمرک تاکنون چه میزان پیشرفت داشته است و چه رویه‌هایی در اولویت اجرایی قرار دارد؟
به طور کلی به روزرسانی، هوشمندسازی و یکپارچه‌ســــــــــــــازی سیستم‌های الکترونیکی رویه‌های گمرکی تاکنون حدود 75 درصد پیشرفت داشته است و در حال حاضر رویه‌های واردات قطعی، صادرات قطعی، ترانزیت داخلی و خارجی که عمده حجم فعالیت گمرک را نیز تشکیل می‌دهند به طور نمونه اجرایی شده که مسلماً با استقرار کامل سامانه جدید به تسهیل‌گری و تسریع تجارت خارجی کمک شایانی خواهد شد.
برای اجرایی شدن مطلوب‌تر این سامانه نحوه تبادل اطلاعات و مستندات بین گمرک ایران و سایر دستگاه‌های دخیل در امر تجارت به چه شکل خواهد بود؟
از آن‌جا که نحوه تبادل اطلاعات و مستندات بین گمرک ایران و سایر دستگاه‌های دخیل در فرآیندهای تجارت داخلی و خارجی کشور به صورت الکترونیکی و با رعایت ماده (35) آیین‌نامه اجرایی مواد (5) و (6) قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز لحاظ شده است، از همین روی عملیاتی شدن این سامانه وابسته به تعامل مناسب سامانه‌های مرتبط با سایر دستگاه‌ها و سازمان‌ها به ویژه «سامانه جامع تجارت»، «سامانه ارزی»، «سامانه جامع حمل و نقل»، «سامانه جامع بیمه»، «سامانه یکپارچه مجوزها»، «سامانه جامع ثبت برخط معاملات»، «سامانه جامع امور مالیاتی»، «سامانه یکپارچه اعتبارسنجی و رتبه‌بندی اعتباری»، «سامانه جامع انبارها»، «سامانه ثبت احوال»، «سامانه پایگاه ملی اطلاعات اشخاص خارجی» و «سامانه شرکت پست» و... است.
در مرحله بعدی طرح تحول دیجیتال گمرک، چه رویه‌های مورد بازطراحی قرار می‌گیرد؟
در فازهای بعدی طرح تحول دیجیتال گمرک نیز به جهت حفظ یکپارچگی اطلاعات و فرآیندهای گمرکی، رویه تیر، استرداد، سامانه کمیسیون و سایر موارد به تدریج طراحی یا بازطراحی و عملیاتی خواهد شد.