سیاست مهم وزارت نفت برای عبور از گردنه ناترازی گاز در زمستان سرد
از ناترازی ۲۵۰ میلیون مترمکعبی روزانه گاز به عنوان یادگاری نامیمون از دولت قبل به دولت سیزدهم یاد می‌شود
آمادگی صنعت گاز برای ورود به فصل سرد سال به دنبال اتمام تعمیرات اساسی همه تأسیسات مورد نیاز تا ابتدای آبان ماه.
اقدامی مهم و بموقع برای جلوگیری از هرگونه قطعی گاز در کشور.
مجید چگنی، معاون وزیر نفت در امور گاز از تکمیل رینگ شرقی شبکه گازرسانی در شمال شرق کشور، بهره‌برداری از خط انتقال تربت جام به صالح‌آباد و انجام اقدامات مهم دیگر به عنوان بخشی از اقدامات انجام شده به منظور ایجاد آمادگی برای ورود به فصل سرد سال دانست.
از ناترازی ۲۵۰ میلیون مترمکعبی روزانه گاز به عنوان یادگاری نامیمون از دولت قبل به دولت سیزدهم یاد می‌شود. میراثی که با شروع فصل سرد سال همچون میهمانی ناخوانده خود را بر صنعت نفت و گاز کشور تحمیل می‌کند. بری نمونه در زمستان سال ۱۴۰۱ و با توجه به سرمای بی‌سابقه در ۲۶ سال گذشته، ناترازی گاز به عنوان مشکلی حاد خود را نشان داد.
به نظر می‌رسد که در سال جاری نیز ناترازی گاز خود را به شکلی متفاوت نشان دهد. عقب ماندن از برنامه ترسیم شده برای تولید، از دلایل عمده ناترازی کشور در بخش گاز عنوان می‌شود.
گفته می‌شود که میزان مصرف گاز روزانه در بخش خانگی، تجاری و عمومی ۱۶۰ میلیون مترمکعب بوده که در دی‌ماه فصل زمستان این میزان به ۶۸۰ میلیون متر مکعب در روز می‌رسد.
هرچند که مجموع تولید و توزیع گاز در کشور در روز ۸۵۰ میلیون مترمکعب است.
در حال حاضر یکهزار و ۲۵۰ شهر و ۳۷ هزار روستا در کشور از نعمت گاز بهره‌مند هستند.
همچنین ۱۵۱ هزار واحد صنعتی، ۳۷۰ نیروگاه، ۷۰۰ صنعت بزرگ فولادی و پتروشیمی و معدنی از گاز به عنوان زیرساخت انرژی و خوراک خود استفاده می‌کنند.
ایران با در اختیار داشتن ۱۸ درصد ذخایر گازی جهان، دومین کشور دارنده این منبع انرژی ارزشمند و دوستدار محیط زیست به‌شمار می‌آید.
ذخایر گازی ایران حدود ۳۲ هزار میلیارد مترمکعب برآورد شده که فاصله‌ای ۵ هزار میلیارد مترمکعبی با روسیه به‌عنوان اولین کشور دارنده ذخایر گاز جهان دارد.
به لحاظ تولید، ایران بعد از امریکا با ۹۱۴ میلیارد مترمکعب در سال (۲۰۲۰) و روسیه با ۶۳۸ میلیارد مترمکعب، سومین کشور تولیدکننده گاز جهان با ۲۵۰ میلیارد مترمکعب به‌شمار می‌آید که فاصله معناداری با دو کشور اول و دوم دارد.
امریکا درحالی اولین تولیدکننده گاز جهان است که کل ذخایر آن حدود ۱۲ هزار میلیارد مترمکعب برآورد شده است.
اما به لحاظ مصرف داخلی گاز، ایران چهارمین کشور مصرف‌کننده گاز جهان (با ۲۳۳ میلیارد) بعد از امریکا (با ۸۳۲ میلیارد مترمکعب در سال)، روسیه (با ۴۴۴ میلیارد مترمکعب) و چین (با ۳۰۷ میلیارد مترمکعب) به شمار می‌آید.
بر مبنای این آمار، امریکا ۹۰ درصد گاز تولیدی، روسیه ۶۵ درصد و ایران ۹۱ درصد از گاز تولیدی خود را مصرف می‌کنند.
چین هم در سال نزدیک به ۱۳۰ میلیارد مترمکعب کسری تولید داخل را از خارج و عمدتاً از روسیه وارد می‌کند.
مطابق سند چشم‌انداز 1404 ایران باید سهم 8 تا 10 درصدی از بازار گاز جهان را به‌دست آورد، در حالی که در حال حاضر سهم ایران از بازار صادرات گاز طبیعی کمتر از 2 درصد است و ناترازی گاز چشم‌انداز مثبتی را پیش روی ایران قرار نداده است.
در حال حاضر ۹۹.۵ درصد انرژی مورد نیاز کشور از نفت و گاز تأمین می‌شود که این موضوع هم یک فرصت و هم تهدید است، زیرا برقی که در کشور تولید می‌شود نیز حاصل مصرف گاز و فرآورده‌های نفتی در نیروگاه‌ها است.
واقعیت این است که وقتی مصرف در یک بخش افزایش یابد و تولید ثابت باشد، حتماً محدویت‌هایی را در ادامه مسیر به وجود می‌آورد.
«مسلم رحمانی» مدیر هماهنگی امور گازرسانی شرکت ملی گاز ایران با اشاره به اینکه خط قرمزی که از سوی دولت برای شرکت ملی گاز ترسیم شده باید اجرایی شود، مدیریت و بهینه در سه بخش خانگی، تجاری و صنایع را مهم خواند و گفت: تمام دستگاه‌ها و وزارتخانه‌ها در این موضوع نقش اساسی دارند و فقط مربوط به وزارت نفت و شرکت ملی گاز نیست.
اما برنامه وزارت نفت دولت سیزدهم برای رفع ناترازی گاز چه بوده است؟
توسعه ظرفیت ذخیره‌سازی گاز کشور، جلوگیری از تشدید ناترازی گاز در بخش‌های مختلف، حذف یارانه انرژی از زنجیره گاز و انتقال آن به ابتدای زنجیره به منظور تخصیص بهینه یارانه انرژی، اولویت‌دهی به بحث بهینه‌سازی مصرف از طریق اصلاح و تقویت ساختار مربوطه و اولویت‌دهی به تسویه گواهی صرفه‌جویی انرژی مبتنی بر ماده (۱۲) و بازار بهینه‌سازی به عنوان بخشی از راهکار‌های مهم در این مسیر یاد می‌شود.
معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران گفته که با هدف رفع ناترازی و رفع مشکل کمبود در فصل سرما راهبرد «ذخیره‌سازی روزمینی» در دستور کار وزارتخانه متبوع قرار گرفت.
در کنار آن ۲۰ میلیارد دلاری که برای فشار افزایی در پارس جنوبی در نظر گرفته شده که کارهای دیگری نیز برای جبران ناترازی گاز انجام شده از جمله توسعه میدان‌های پارس شمالی، میدان گازی کیش، ۱۳ طرح در حوزه نفت مناطق مرکزی با ۳.۶ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری، توسعه میدان فرزاد بی و بلال نیز در دستور کار قرار دارد.
به تازگی، مدیر عامل شرکت نفت مناطق مرکزی ایران از تزریق حدود 3 میلیارد مترمکعب گاز در مخازن ذخیره‌سازی شوریجه D و سراجه قم تا پایان دوره تزریق در این دو میدان خبر داد که یک رکورد بی‌سابقه در کشور به شمار می‌رود.
مهدی حیدری در گفت‌و‌گو با «ایران»، با اشاره به تزریق حدود دو میلیارد مترمکعب گاز به مخزن شوریجه D در مقام مقایسه با تزریق در دو سال گذشته در این بازه زمانی در این مخزن، اظهار داشت: از ابتدای امسال تا تاریخ 24 مهر، به همت مدیریت تولید شرکت نفت مناطق مرکزی ایران، یک میلیارد و 900 میلیون مترمکعب گاز به مخزن شوریجه تزریق شده که تا پایان دوره تزریق، از مرز دو میلیارد و 100 میلیون مترمکعب گذر خواهد کرد.
به گفته وی، سال گذشته در کل دوره تزریق در مجموع یک میلیارد و 749 میلیون مترمکعب تزریق گاز صورت گرفت و در دوره سال 1400 این میزان معادل یک میلیارد و 664 میلیون مترمکعب بوده است.
شکی نیست که در سال جاری وزارت نفت و به صورت مشخص صنعت گاز اقدامات مهمی را برای رفع ناترازی گاز تدارک دیده که یکی از این موارد ذخیره‌سازی گاز است.
هرچند که در کنار آن چاره‌ای جز صرفه‌جویی از ناحیه مشترگان گاز نیست تا زمستان امسال نیز همچون سال گذشته بدون قطعی گاز از فصل سرد سال عبور کنیم.
کارنامه وزارت نفت دررفع ناترازی گاز سرشار از نمرات درخشان است.