گزارش «ایران اقتصادی» از تسریع روندواردات خودرو
کاهش قیمت خودرو سرعت می گیرد
آن‌طور که رئیس سازمان توسعه تجارت اعلام کرده است بیش از ۸هزار دستگاه خودرو وارد بنادر کشور شده و این در حالی است که تاکنون بیش از ۸هزارو ۴۰۰ دستگاه خودرو از برندهای مختلف در سامانه یکپارچه خودرو عرضه شده است.
جلوگیری از انحصار خودروسازان
زمانی‌که فاطمی امین در ساختمان سمیه مستقر بود، وعده داد که بر اساس مذاکراتی که در جریان است، واردات خودرو آزاد می‌شود. اسفندماه سال 1400، این صحبت عنوان شد اما هیچ‌کس امیدی به رفع ممنوعیت واردات خودرو نداشت و نگاه بر این بود که دولت سیزدهم به جهت کمبود منابع ارزی که دولت دوازدهم از آن صحبت می‌کرد، نمی‌تواند ارز خودروهای وارداتی را تأمین کند و عملاً وارداتی اتفاق نخواهد افتاد. اما افزایش صادرات غیر نفتی، بهبود مذاکرات و گفت‌و‌گوهای برون‌مرزی و همچنین پیوستن ایران به موافقتنامه‌های دو جانبه و چند جانبه و همچنین پیمان‌های بین‌المللی سبب شد که وضعیت ارزی کشور با وجود سخت‌ترین تحریم‌ها، بهبود پیدا کند و عملاً سیاست‌گذاران به این نتیجه رسیدند که واردات خودرو می‌تواند عملیاتی شود. لذا سران سه قوه مهر آزادسازی واردات خودرو را زدند. هدف سیاست‌گذار از واردات خودرو، جلوگیری از انحصار خودروسازان، افزایش رقابت خودروسازان داخلی و تنظیم بازار خودرو بود. حال که بیش از یک‌سال از موافقت سیاست‌گذاران با واردات خودرو، می‌گذرد، به وضوح قابل مشاهده است که بازار خودروهای خارجی در قیاس با گذشته، بسیار آرام‌تر شده است و دیگر خریداران خودروهای خارجی با جهش قیمت روبه‌رو نمی‌شوند.
سرانجام 8 فرمان خودرویی
البته این را هم باید عنوان کرد که 13 اسفندماه سال 1400، رئیس‌جمهور در 8 فرمان خودرویی خود بر واردات خودرو تأکید داشت و از وزارت صمت خواسته بود که دراین خصوص برنامه‌ریزی کند. براساس هدفگذاری صورت گرفته، قرار بود تا پایان سال ۱۴۰۱ حدود ۱۰۰ هزار دستگاه خودرو و تا پایان سال ۱۴۰۲ نیز ۲۰۰ هزار دستگاه خودرو وارد کشور شود. 21 اردیبهشت ماه سال 1401 وزیر سابق صمت از تصویب کلیات آیین‌نامه واردات خودرو در هیأت‌وزیران خبر داد و بعد از آن فرصت برای شرکت‌های خودروساز، مونتاژکاران و سایر شرکت‌ها فراهم شد تا واردات خودرو عملی شود. واردات خودرو به‌دلیل کمبود منابع ارزی از خرداد سال 97 و پس از نقض توافق هسته‌ای و برجام توسط دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق امریکا، ممنوع و همین امر سبب شد که قیمت خودروهای خارجی با سرعت جهش پیدا کند.
روند افزایش قیمت خودرو
سعید مؤتمنی، رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو درباره واردات خودروهای خارجی و ورود آنها به بازار به ایران اقتصادی، گفت: خبر رفع ممنوعیت واردات خودرو و واردات نخستین سری از خودروها به کشور باعث شد که قیمت خودروهای خارجی در بازار ریزشی شود. زمانی‌که واردات خودرو با تأخیر مواجه شد، تا حدودی قیمت خودروهای خارجی افزایش پیدا می‌کرد اما این امر طولانی مدت نبود چراکه نرخ ارز طی این مدت شرایط و وضعیت خوبی را طی کرده است.
او افزود: اگر قیمت ارز افزایشی بود و سیاست‌های ارزی کشور ناکارآمد، قطعاً اکنون قیمت خودروهای خارجی به‌دلیل کندی واردات خودرو، مجدداً افزایش قابل توجهی پیدا می‌کرد.
مؤتمنی اظهارداشت: در حال حاضر بازار خودروهای خارجی به نرخ ارز وابسته شده است؛هر میزان که نرخ ارز افزایش پیدا کند قیمت خودروهای وارداتی هم گران خواهد شد. لذا حداقل در شش ماه اخیر خودروهای خارجی مانند خودروهای داخلی حداقل نوسان قیمت را داشته‌اند و بعضاً مشاهده شده که افزایش قیمت خودروهای خارجی مقطعی بوده و مجدداً قیمت‌ها برگشته است.
بزودی تعیین تکلیف متقاضیان
مهدی ضیغمی، رئیس سازمان توسعه تجارت، با اشاره به اینکه از اواخر سال گذشته حدود 34 هزار نفر در سامانه مرتبط با فروش خودروی وارداتی ثبت‌نام کرده بودند، پس از مدتی تعدادی از این متقاضیان انصراف دادند، گفت: ۳هزارو ۵۰۰ نفر از متقاضیان در این مدت از دریافت خودروی خارجی انصراف داده‌اند و مبالغ واریزی نیز به حساب آنها عودت داده شده است.
به گفته او، هم‌اکنون حدود 22 هزار نفر در سامانه فروش خودروی وارداتی همچنان به‌عنوان متقاضی خرید این خودروها حضور دارند. حدود ۷هزارو ۵۰۰ متقاضی نیز به‌صورت قطعی خودروی وارداتی خود را از طریق سامانه انتخاب کرده‌اند.
ضیغمی افزود: تاکنون بیش از ۸هزار و ۴۰۰ دستگاه خودرو از برندهای مختلف در سامانه مذکورعرضه شده است. این درحالی است که در مجموع بیش از ۸هزار دستگاه خودرو وارد بنادر کشور شده است. همچنین باید تأکید کرد که از این تعداد حدود ۴هزارو ۵۰۰ دستگاه خودرو نیز از گمرکات مختلف ترخیص شده است.
این مقام مسئول در واکنش به برخی حواشی در خصوص عدم تأمین خودرو از سوی برخی واردکنندگان با وجود دریافت مجوز گفت: ثبت سفارش، تخصیص و تأمین ارز از مراحل اصلی پروسه واردات خودرو محسوب می‌شود اما تا زمان عدم ورود خودرو به کشور عرضه‌ای روی سامانه فروش صورت نمی‌گیرد. براین اساس تمامی عرضه‌ها متناسب با خودروهای موجود در بنادر و گمرکات است. این درحالی است که به تازگی در بخشی از این فرایند تسهیلاتی ارائه شده که خودروهای مرتبط با برندهای معتبر که در مسیر دریایی ورود به کشور هستند نیز در سامانه فروش عرضه شود. رئیس سازمان توسعه تجارت در پاسخ به برخی ابهامات در خصوص طولانی شدن مرحله شماره‌گذاری تأکید کرد، دراین مرحله موضوعاتی مثل ارائه مجوز اسقاط، مجوز محیط زیست در حوزه رده انرژی و در نهایت بازدید فیزیکی بایستی طی شود. برخی واردکنندگان معتقدند این مرحله حداقل به یک ماه زمان نیاز دارد. این درحالی است که برای برخی واردکنندگان این مرحله ظرف مدت دو هفته نیز به اتمام رسیده است.
او با اشاره به اینکه حدود یک هزار دستگاه خودرو عمدتاً متعلق به یکی از شرکت‌های اصلی واردکننده خودرو تا هفته گذشته پلاک شده است، گفت: حدود نیمی از خودروهای ترخیص شده از گمرکات، شماره‌گذاری و اصطلاحاً پلاک شده است.
ضیغمی همچنین با اشاره به اینکه هنوز مهلت قانونی اولیه تحویل خودرو به متقاضیان به پایان نرسیده است گفت: در خصوص نحوه و شرایط نهایی تحویل این خودروها به افرادی که تکمیل وجه کرده‌اند اطلاع‌رسانی خواهد شد.
دراین میان گمرک ایران اعلام کرده است: آمار واردات قطعی انواع خودروی سواری در 9 ماهه سال‌جاری ذیل ردیف تعرفه 8703 به تعداد ۴هزار و ۳۸۶ دستگاه و به ارزش 86 میلیون و 478 هزار دلار بوده است. این درحالی است که در 9 ماهه سال گذشته تعداد 247 دستگاه خودروی سواری به ارزش 7 میلیون و 513 هزار دلار وارد کشور شده بود. بنابراین گزارش در حالی تعداد واردات خودرو طی 8 ماهه امسال 3488 خودرو بوده است که این رقم در آذر ماه با افزایش حدود 900 عددی به ۴هزار و ۳۸۶ خودرو رسید. متوسط واردات خودرو در 8 ماهه امسال 436 خودرو بوده که این رقم با رشد 100 درصدی در آذرماه مواجه شده است. به نظر می‌رسد، موانع واردات خودرو به مرور در حال کاهش و واردات سرعت گرفته است که این امر در کاهش قیمت خودرو در بازار آزاد مؤثر خواهد بود.