ترکیه سهم۶۰ درصدی از پذیرش کالاهای ایرانی دارد
روند قابل تأمل تجارت ایران در قاره سبز
تجارت بین ایران و اروپا تاریخچه طولانی دارد؛ ایران صادرات متنوعی را به اروپا انجام می‌دهد که شامل محصولات نفتی، پتروشیمی، خودرو، ماشین‌آلات، فولاد و محصولات کشاورزی است.اروپا نیز به عنوان یکی از مقاصد اصلی واردات ایران عمل می‌کند. با این حال، در سال‌های اخیر تحریم‌های اقتصادی علیه ایران توسط برخی کشورها باعث محدودیت‌ها و مشکلاتی در روابط تجاری بین ایران و اروپا شده است.
مقاصد برترصادراتی
ترکیه نخستین مقصد کالای ایرانی در اروپا در هشت ماهه ابتدایی امسال با ۶.۱ میلیون تن کالا به ارزش ۳ میلیارد دلار بود که نشان از سهم ۶۰ درصدی ترکیه از مجموع صادراتی ایران به اروپاست و نسبت به مدت مشابه پارسال از نظر وزنی ۱۹ درصد افزایش و از نظر ارزشی ۱۱ درصد کاهش داشت.
در هشت ماهه امسال ارزش هر تن کالای صادراتی به ترکیه ۴۹۶ دلار است به‌گونه‌ای که نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش ۲۵ درصدی دارد. کاهش قیمت گاز و همچنین کاهش تورم جهانی، نقش مهمی در کاهش ارزش کالاهای صادراتی به ترکیه داشته است. روسیه دومین مقصد کالای ایرانی در اروپا در هشت ماهه ابتدایی امسال با ۱.۵ میلیون تن کالا به ارزش ۶۱۶ میلیون دلار بوده که نشان از سهم ۱۲ درصدی روسیه از مجموع صادراتی ایران به اروپاست و نسبت به مدت مشابه پارسال از نظر وزنی و ارزشی به ترتیب ۶۶ و ۳۲ درصد افزایش داشته است. در مدت یاد شده همچنین ارزش هر تن کالای صادراتی به روسیه ۴۱۲ دلار است که نسبت به مدت مشابه پارسال، کاهش ۲۰ درصدی دارد.
کشورهای جمهوری آذربایجان با ۳۶۷ میلیون دلار، ارمنستان با ۲۷۲ میلیون دلار، گرجستان با ۱۲۷ میلیون دلار و آلمان با ۱۰۴ میلیون دلار در رده‌های بعدی خرید کالای ایرانی قرار دارند. با این حال در میان کشورهای اتحادیه اروپا، آلمان نخستین مشتری کالاهای ایرانی است.
روند واردات از اروپا
واردات ایران از اروپا در هشت ماهه امسال ۸.۴ میلیون تن کالا به ارزش ۱۱ میلیارد دلار بوده که نسبت به مدت مشابه پارسال با افزایش ۷.۳ درصدی در وزن و ۱۴ درصدی در ارزش همراه بوده است. ارزش هر تن کالای وارداتی ایران از اروپا برابر با یکهزارو ۳۱۶ دلار بوده، درحالی که در هشت ماهه پارسال، ارزش هر تن کالای وارداتی از اروپا یکهزارو ۲۴۲ دلار بوده؛ یعنی کالای وارداتی از اروپا گران‌تر شده است. ترکیه نخستین کشور اروپایی برای صادرات کالا به ایران در هشت ماهه ابتدایی امسال، با وزن ۲.۵ میلیون تن با ارزش ۴.۴ میلیارد دلار بوده که نسبت به مدت مشابه پارسال از نظر ارزشی و وزنی به ترتیب، ۱۶ و ۱۲ درصد رشد داشته است. همچنین متوسط ارزش هر تن کالای وارداتی از ترکیه در هشت ماهه امسال یکهزارو ۷۷۰ دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش سه درصدی داشته است. در هشت ماهه امسال از نظر ارزشی آلمان دومین کشور صادرکننده کالا به ایران در بین کشورهای اروپایی با ارزش ۱.۴ میلیارد دلار است که نسبت به مدت مشابه پارسال افزایش ۲۵ درصدی داشته، اما از نظر وزنی کاهش ۲۸ درصدی داشته، به‌گونه‌ای که ارزش هر تن کالای وارداتی از آلمان برابر ۳هزارو ۷۰۰ دلار بوده که جزء کالاهای گران وارداتی است. در هشت ماهه امسال روسیه با ۱.۱ میلیارد دلار، بریتانیا با ۸۱۴ میلیون دلار و هلند با ۶۷۳ میلیون دلار در جایگاه‌های بعدی صادرکننده کالا به ایران در بین کشورهای اروپایی قرار دارند.
ارزش هر تن کالای وارداتی ایران از اروپا برابر با یکهزارو ۳۱۶ دلار بوده، در حالی که در هشت ماهه پارسال ارزش هر تن کالای وارداتی از اروپا یکهزارو ۲۴۲ دلار بود، یعنی کالای وارداتی از اروپا گران‌تر شده است. تراز ارزشی ایران با کشورهای اروپایی منفی ۶۰۵۶ دلار و تراز وزنی مثبت ۱۶۱۴ دلار بوده؛ یعنی کالای وارداتی گران و کالای صادراتی ارزان بوده است.
ترازمنفی تجاری
براساس این گزارش، صادرات ایران در هشت ماهه ابتدایی امسال به اروپا ۱۰ میلیون تن کالا به ارزش ۵ میلیارد دلار به ارزش هر تن۵۰۰ دلار بوده که این میزان نسبت به مدت مشابه سال پیش، از نظر وزنی ۲۱ درصد افزایش و از لحاظ ارزشی ۵ درصد کاهش داشت. با توجه به این موارد، واردات ایران از اروپا در هشت ماهه امسال ۸.۴ میلیون تن کالا به ارزش ۱۱ میلیارد دلار بود که نسبت به مدت مشابه پارسال با افزایش ۷.۳ درصدی در وزن و ۱۴ درصدی در ارزش همراه شد. در واقع تراز تجاری ایران با قاره اروپا با منفی۶ میلیارد دلار به نفع اروپاست. بنابراین سهم اروپا از تراز تجاری منفی۱۰میلیارد دلاری کشور در حدود ۶۰ درصد است. این موضوع نیز به دلیل وابستگی بالای کشور به واردات مواد اولیه و تجهیزات تولیدی با فناوری بالا از کشورهای اروپایی است. در حالی که انتظار می‌رود در بلندمدت و در چهارچوب نقشه ارزی تجاری کشور، نسبت به تغییر وابستگی تولید به سمت کشورهای شرقی (چین، هند و ...) دنبال شود.