پرونده گازهای مشعل در پایان دولت سیزدهم راهی بایگانی می‌شود
نماد اصلی مناطق نفتی و گازی در کشور، ستون‌هایی است که شعله‌های بلند و کوتاه بر فراز آنها به حرکت درآمده‌اند، اگرچه این ستون‌ها یا همان مشعل‌ها، به نوعی به نماد صنعت نفت تبدیل شده‌اند اما افزون بر صدمات زیست محیطی فراوان، سرمایه‌های کشور را نیز می‌سوزانند.
باتوجه به اهمیت حفظ محیط زیست و درآمدزایی برای کشور، چند سالی است که خاموشی این مشعل‌ها و جمع‌آوری گازهای ارسالی به آنها در دستور کار قرار گرفته تا طبق برنامه‌های تعیین‌شده، گازهای همراه در مناطق مختلف نفتی از غرب کارون گرفته تا جزیره خارک جمع‌آوری شود.
در همین پیوند، معاون برنامه‌ریزی وزیر نفت، ارزش گاز مشعلی را که تا پایان سال ۱۴۰۴ در میدان‌های نفتی و گازی کشور جمع‌آوری خواهد شد ۵ میلیارد دلار در سال و معادل ارزش صادرات گاز کنونی ایران به کشورهای همسایه دانسته و اعلام کرده است که ارزش صادراتی گازهای همراه در ایران، بیش از ۵ میلیارد دلار خواهد بود.
هوشنگ فلاحتیان، با اشاره به اینکه عملکرد دولت سیزدهم در جمع‌آوری گازهای مشعل قابل قبول بوده است، گفت: از مجموع ۵۵ میلیون مترمکعب گاز مشعل در ایران، با برنامه‌ریزی در دولت سیزدهم تا پایان امسال ۱۵ میلیون مترمکعب از این گازها جمع‌آوری خواهد شد.
به گفته وی، تا پایان سال ۱۴۰۳ روزانه حداقل ۳۰ میلیون مترمکعب دیگر از گازهای مشعل جمع می‌شود.
با جمع‌آوری این گازها، می‌توان از آنها به‌عنوان خوراک پتروشیمی برای تکمیل زنجیره ارزش و درآمد بیشتر نیز استفاده کرد.
هم‌اکنون در مجموع روزانه حدود ۵۵ میلیون مترمکعب گاز در مشعل‌های میدان‌های نفتی و گازی ایران می‌سوزد که با اجرای طرح‌هایی مانند پالایشگاه گاز بیدبلند خلیج فارس و ان‌جی‌ال ۳۲۰۰ در این سال‌ها بخشی از گازهایی که دود می‌شد، حالا به چرخه سوخت و خوراک پتروشیمی‌های کشور وارد می‌شود.
البته دولت سیزدهم در این زمینه اهتمام جدی دارد و اجرای سایر طرح‌های جمع‌آوری گازهای مشعل نیز با سرعت قابل قبولی در حال انجام است.
جمع‌آوری مشعل‌های گازی در تأسیسات نفتی و گازی کشور یکی از آرزوهای دیرینه مردان صنعت نفت بوده و هست که با شروع به کار دولت سیزدهم، جنبشی جدی در میان واحدهای پتروشیمی و پالایشگاهی کشور ایجاد شده تا بخشی از خوراک خود را از این محل تأمین کنند.
بر اساس آمارهای بانک جهانی، ایران تا سال ۲۰۱۸ سومین کشور بعد از روسیه و عراق در میان تولیدکنندگان این گازها بوده است؛ با این حال گفته می‌شود میزان مشعل‌سوزی در کشورمان از ۱۷ میلیارد مترمکعب در سال ۲۰۱۸ به ۱۳.۷۸ میلیارد مترمکعب در سال ۲۰۱۹ رسیده است. این یعنی حدود روزانه ۳۸ میلیون مترمکعب گاز در حال سوختن است.
معاون برنامه‌ریزی وزیر نفت گفته است که تا پایان سال ۱۴۰۴ اکثر گازهای همراه در میدان‌های نفتی و گازی ایران جمع‌آوری و پس از آن نیز هر طرح توسعه‌ای در صنعت نفت در این زمینه تعیین تکلیف خواهد شد.
وی با بیان اینکه باقیمانده گازهای مشعل که حدود ۱۰ میلیون مترمکعب خواهد بود، تا پایان سال ۱۴۰۴ جمع‌آوری می‌شود، افزود: امیدواریم تا پایان سال ۱۴۰۴ بیشتر گازهای مشعل در سطح میدان‌های نفتی و گازی ایران جمع‌آوری شود.
معاون برنامه‌ریزی وزیر نفت ادامه داد: البته با توجه به برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده برای افزایش تولید نفت و گاز در کشور، به‌صورت طبیعی و با افزایش تولید، شاهد گازهای مشعل جدیدی خواهیم بود که برای آنها نیز باید همزمان با اجرای طرح‌ها، برنامه‌ریزی شود.
فلاحتیان با تأکید بر اینکه رویکرد وزارت نفت مبتنی بر به حداقل رساندن گازهای مشعل در صنعت نفت و گاز کشور است، گفت: این اقدام، حرکتی زیست محیطی در راستای ایجاد ارزش افزوده و تولید ثروت از طریق گازهای مشعل و رفع نیازهای گازی کشور خواهد بود.
وی با بیان اینکه طرح‌های جمع‌آوری گازهای مشعل بسته به مقیاس و میزان گازی که جمع‌آوری می‌کند، سرمایه‌گذاری‌های متفاوتی دارد، تصریح کرد: برای مثال برخی طرح‌ها مانند پالایشگاه گاز بیدبلند خلیج فارس بیش از ۲ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز دارد
معاون برنامه‌ریزی وزیر نفت تأکید کرد: در مجموع سرمایه‌گذاری که باید در عرصه جمع‌آوری گازهای مشعل انجام شود، بیش از ۵ میلیارد دلار است.
فلاحتیان ارزش گاز مشعلی را که تا پایان سال ۱۴۰۴ در میدان‌های نفتی و گازی کشور جمع‌آوری خواهد شد معادل ارزش صادرات گاز کنونی ایران به کشورهای همسایه دانست و گفت: بر اساس طرح‌های پیش‌بینی‌شده، روزانه ۵۰ میلیون مترمکعب، معادل ۱۷ میلیارد مترمکعب در سال گازهای مشعل جمع‌آوری و به چرخه اقتصاد کشور تزریق خواهد شد.
وی اظهار کرد: ارزش صادراتی این مقدار گاز، بیش از ۵ میلیارد دلار خواهد بود، بنابراین سرمایه‌گذاری انجام شده حداکثر ظرف یک سال بازپرداخت می‌شود.
هم‌اکنون بیش از ۸۰ درصد گازهای همراه جنوب کشور جمع‌آوری شده است و دولت سیزدهم تلاش می‌کند با جمع‌آوری گازهای مشعل باقیمانده افزون بر صرفه اقتصادی، تعهدهای بین‌المللی محیط زیستی را در نظر داشته باشد.
برای نمونه، صنعت نفت ایران بر مبنای اسناد جهانی، متعهد شده است تا سال ۲۰۳۰ میلادی انتشار گازهای گلخانه‌ای خود را به‌صورت غیرمشروط ۴ درصد و به‌صورت مشروط ۸ درصد کاهش دهد.
وزارت نفت اکنون برای جلوگیری از آلودگی‌های محیط زیست و عمل به تعهدهای خود به فکر برداشتن گام‌های جدی در عرصه جمع‌آوری گازهای همراه افتاده است.
در طول سال‌های گذشته، گام‌هایی برای تعیین تکلیف این مقوله برداشته شد که از آن جمله می‌توان به اجرای همزمان ۹ طرح ان‌جی‌ال در مجموع با ظرفیت جمع‌آوری روزانه ۵.۱ میلیارد فوت‌مکعب گازهای همراه مشعل شامل طرح‌های پالایشگاه گاز بیدبلند خلیج فارس (چهار طرح ان‌جی‌ال)، پالایشگاه گاز یادآوران خلیج فارس (ان‌جی‌ال ۳۲۰۰)، پالایشگاه گاز هنگام (مشعل گازی جزیره قشم)، (دهلران) و ان‌جی‌ال ۳۲۰۰ میدان مارون و ان‌جی‌ال جزیره خارک اشاره کرد.
جواد اوجی وزیر نفت گفته است که تا امروز حدود روزانه ۱۱ میلیون مترمکعب، تا پایان امسال روزانه حدود ۱۷ میلیون مترمکعب و تا پایان دولت مردمی نزدیک به روزانه ۴۰ میلیون مترمکعب گاز همراه مشعل جمع‌آوری خواهد شد.