افزایش سهم پساب در تأمین آب مورد نیاز صنایع به ۲۵ درصد
وزارت نیرو تلاش دارد با فراهم کردن زیرساخت‌های لازم از طریق بازچرخانی آب، تأمین پایدار آب مورد نیاز صنایع با استفاده از پساب را عملی کرده تا نیاز صنایع را از آب باکیفیت کاهش داده و این آب بیشتر برای مصارف شرب و بهداشت مردم استفاده شود، ضمن آنکه آب‌های زیرزمینی از تعرض صنایع مصون بمانند.
بازچرخانی آب و استفاده مجدد از پساب (فاضلاب تصفیه شده) یکی از رویکردهایی است که هم‌اکنون با جدیت و به منظور حفظ منابع آبی از سوی وزارت نیرو دنبال می‌شود.
بر این اساس بازچرخانی آب و استفاده مجدد از پساب فاضلاب در صنایع یکی از تمهیدات برای حفاظت از منابع آب است.
بازچرخانی و استفاده مجدد آب، مجموعه فرایندهایی است که پساب را از منابع مختلف بازیابی و تصفیه کرده و آماده استفاده مجدد می‌کند.
آب حاصل از این فرایند را می‌توان برای اهداف سودمندی مانند کشاورزی غیرمثمر و آبیاری فضاهای سبز، تأمین آب آشامیدنی، احیای آب‌های زیرزمینی، فرایندهای صنعتی و احیای محیط‌‌زیست استفاده مجدد کرد. مصرف دوباره آب می‌تواند جایگزین‌هایی برای منابع آب موجود باشد و برای افزایش امنیت، پایداری و انعطاف‌پذیری آب مورد بهره‌برداری قرار گیرد.
منابع آبی که می‌توانند در بازچرخانی مورد استفاده قرار گیرند شامل فاضلاب شهری، فاضلاب‌های صنعتی، آب طوفان و سیل و روان‌آب‌های کشاورزی است. این منابع آب به اندازه کافی تصفیه می‌شوند تا «مشخصات مناسب برای هدف» را برای استفاده بعدی خود برآورده کنند. «مشخصات مناسب برای هدف»، الزام‌های تصفیه برای رساندن آب از یک منبع خاص به کیفیت مورد نیاز، برای اطمینان از سلامت عمومی، حفاظت از محیط‌‌زیست یا نیازهای خاص کاربر است.
این در حالی است که پساب تصفیه شده صرفه اقتصادی بسیار بالایی برای بخش صنعت دارد و صنایع بزرگ باید برای مشارکت در طرح‌های فاضلاب و تأمین آب مورد نیاز خود پیشقدم شوند.
هدف وزارت نیرو از بازچرخانی آب، تأمین پایدار آب مورد نیاز برای مصارفی چون صنعت، آبیاری فضای سبز شهری و مواردی از این دست است. از طرفی با توجه به تغییرات اقلیمی و پیرو آن کاهش محسوس بارش‌ها در سال‌های اخیر در کشور و همچنین با در نظر گرفتن محدودیت منابع آب تجدیدپذیر و زیرزمینی، به منظور جهش تولید در صنعت کشور، بازچرخانی و بازتخصیص آب به‌عنوان محورهای مهم در دستور کار قرار گرفته است.
بر اساس آمارهای جدیدی که از شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور منتشر شده است، وضع موجود حجم پساب خروجی تصفیه‌خانه‌های فاضلاب ۱.۶ میلیارد مترمکعب در سال و حجم آب مورد نیاز صنعت ۶.۳ میلیارد مترمکعب در سال اعلام شده است.
از سوی دیگر ۵ درصد از آب مورد نیاز صنعت با استفاده از پساب تأمین می‌شود که رسیدن به ظرفیت تولید پساب تصفیه شده و بهداشتی به میزان ۲.۴ میلیارد مترمکعب در سال برای مجموع مصارف صنعت، فضای سبز و کشاورزی و تأمین ۲۵ درصد آب مورد نیاز صنعت از طریق اجرای طرح‌ها به روش بیع متقابل و فروش پساب در برنامه پنج ساله هفتم در دستور کار قرار دارد.
پایین بودن تعرفه آب برای صنایع، کمبود اعتبارات و عدم بهره‌گیری بخش صنعت از ظرفیت پساب، از چالش‌های پیش‌رو به شمار می‌رود و بر این اساس واقعی کردن تعرفه آب صنایع، تأمین مالی از طریق عرضه پساب در بورس و الزام صنایع آب‌بر به تأمین آب مورد نیاز از طریق پساب و آب دریا، از جمله راهکارها برای تحقق تأمین پایدار آب مورد نیاز صنایع با استفاده از پساب است.
پیش‌تر علی‌اکبر محرابیان، وزیر نیرو موضوع بازچرخانی منابع آبی کشور را بسیار مهم ارزیابی و اعلام کرده بود: منابع آبی کشور محدود است، بر همین اساس ضروری است از این منابع به نحو مطلوبی استفاده شود. بازچرخانی آب آن‌هم پساب تصفیه شده و بهداشتی فاضلاب به دلیل پایداری آن، بهترین نوع منابع آبی برای مصارف صنعت و کشاورزی است.
به گفته وزیر نیرو، قانونگذار در سال ۱۴۰۲ حکم بسیار ارزشمندی که بند «ع» تبصره هشت قانون بودجه است را تدوین کرد که بر اساس آن صنایع کشور با روشی جدید از منابع آب نامتعارف با اولویت پساب بهداشتی بهره‌مند می‌شوند.
اجرای بند «ع» تبصره هشت قانون بودجه یک ظرفیت بسیار عالی و منحصر‌به‌فرد است که بر اساس آن می‌توان آب قابل‌توجهی برای توسعه صنعت ایران فراهم کرد و موجب می‌شود تا حدود ۴ میلیارد مترمکعب آب جدید برای صنایع کشور با استفاده از ظرفیت پساب تصفیه شده، شیرین‌سازی آب دریا و سایر منابع آب نامتعارف فراهم کرد که این امر یک فرصت قابل‌توجه برای صنایع کشور و رشد تولید محسوب می‌شود.
بازچرخانی آب به صورت پساب تصفیه شده و بهداشتی بهترین نوع منابع آب برای مصارف بخش صنعت و کشاورزی به شمار می‌رود. این منابع تا زمانی که شهرها دایر هستند، به صورت پایدار و بدون وابستگی به شرایط بارشی قابل تأمین است.
این اتفاق موجب تولید طولانی‌مدت و مستمر بدون ریسک بارش و همچنین ایجاد توسعه پایدار در سایه تولید طرح‌های صنعتی در کنار شهرها خواهد شد.
به گفته محرابیان، صنایع کشور با بهره‌مندی از ۲.۷ میلیارد مترمکعب آب، میلیون‌ها اشتغال و هزاران میلیارد ارزش افزوده تقدیم کشور می‌کنند و این در حالی است که امروزه بسیاری از صنایع کشور به دلیل فقر منابع آبی قادر نیستند زنجیره‌های تولید خود را کامل و طرح‌های توسعه‌ای را اجرایی کنند.
زمانی که پساب طرح‌های فاضلاب به صنایع کشور تزریق شود، با نتایج ارزشمندی روبه‌رو خواهیم شد به طوری که بدون کوچک‌ترین اختلالی روند تولید به صورت طولانی‌مدت و مستمر در صنعت کشور امکان‌پذیر خواهد بود.