«ایران اقتصادی» تأثیر مصوبه مجلس برای تعطیلی شنبه در فعالیت‌های اقتصادی را بررسی می‌کند
زیر و بم تعطیلی شنبه‌ها
چندی پیش کارزاری با عنوان درخواست و مطالبه‌گری برای تعطیل کردن شنبه به جای پنجشنبه به راه افتاد. بر این اساس ابتدا کمیسیون اجتماعی مجلس، در زمان بررسی لایحه اصلاح ماده 87 قانون مدیریت خدمات کشوری و کاهش ساعت اداری، روزهای تعطیل هفته را پنجشنبه و جمعه در نظر گرفت. با توجه به اینکه حرکت مذکور با نقد‌هایی روبه‌رو شد اما سرانجام روز گذشته نمایندگان مجلس تصویب کردند که روزهای جمعه و شنبه به‌عنوان تعطیلات پایان هفته باشد البته نهایی شدن این مصوبه نیازمند تأیید رأی شورای نگهبان است. بر این اساس، گزارش کمیسیون اجتماعی درباره لایحه اصلاح ماده ۸۷ قانون مدیریت خدمات کشوری که مربوط به تغییر تعطیلی پنجشنبه‌ها به شنبه بود در دستور کار قرار گرفت و نمایندگان با تعطیلی شنبه‌ها طبق مصوبه کمیسیون اجتماعی موافقت کردند.
پیشنهاد شنبه در اولویت
این مسأله در حالی مطرح است که فعالان اقتصادی، تولیدکنندگان و سرمایه‌گذاران از امضاکنندگان اصلی تغییر در تعطیلات هفتگی هستند و بر این امر تأکید دارند که تعطیلات آخر هفته به جای پنجشنبه و جمعه به روزهای جمعه و شنبه یا شنبه و یکشنبه تغییر پیدا کند تا مانند اکثر قریب به اتفاق کشورهای دنیا، تعطیلات یکسان داشته باشند.
این گروه معتقدند اگر روز پنجشنبه و جمعه به‌عنوان تعطیل رسمی تصویب می‌شد، فعالان اقتصادی و تمام مجموعه‌هایی که با سایر کشورها همکاری تجاری و اقتصادی دارند، فقط در روزهای دوشنبه، سه‌شنبه و چهارشنبه امکان همکاری دارند چرا که اکثر کشورها در روزهای شنبه و یکشنبه تعطیل هستند. بدین جهت تجار توصیه می‌کنند برای آن که تعداد روزهای همکاری با جامعه بین‌الملل کاهش پیدا کند، حداقل روزهای تعطیلات جمعه و شنبه شود.
نکات قابل تأمل پارلمان بخش خصوصی
بر اساس این گزارش، قبل ازمصوبه اخیر مجلس در خصوص تعطیلی شنبه، صمد حسن‌زاده، رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، در نامه‌های جداگانه به دفتر مقام معظم رهبری، سید ابراهیم رئیسی، رئیس دولت سیزدهم و محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، خواستار برنامه‌ریزی و همراهی برای مطابق‌سازی تعطیلات آخر هفته با تعطیلات جهانی و اعلام روز شنبه به‌عنوان تعطیلی شده بود.
در این نامه‌ها، تأکید شده بود که در حال حاضر سهم اقتصاد ایران از اقتصاد جهانی تنها در حدود 4 دهم درصد است و در راستای جلوگیری از حذف تدریجی ایران از نقشه تجارت جهانی، هرگونه سیاستگذاری در حوزه‌های تأثیرگذار بر تجارت کشور باید به‌دقت انجام شود. همچنین موارد ذیل نیز به‌عنوان نکات قابل تأمل در مکاتبات رئیس پارلمان بخش خصوصی مد نظر قرار گرفته بود.
در دنیای پرشتاب امروز که گسترش زنجیره‌های ارزش جهانی، وابستگی متقابل اقتصادی و تجاری بین کشورها را به شدت افزایش داده، عدم امکان برقراری ارتباطات بانکی، گمرکی و سایر ارتباطات تجاری برای ۴ روز متوالی به معنی ایجاد یک اصطکاک بزرگ در بازار و اساساً مانع رشد و توسعه تجارت و پیوند با اقتصاد بین‌المللی است.
ناهماهنگی میان شرکای تجاری و در نتیجه عدم امکان پیگیری کارهای اداری به‌واسطه این وقفه، شرایط را برای کشوری مانند کشور ما که به‌واسطه تحریم‌های ظالمانه، با محدودیت‌های فراوانی روبه‌روست، دشوارتر خواهد ساخت و هزینه‌های مبادله را افزایش خواهد داد.
همچنین در نامه به رئیس مجلس شورای اسلامی، درخواست شده بود فرصتی در اختیار اتاق ایران و نمایندگان هنگام طرح موضوع در صحن علنی مجلس قرار گیرد تا نکات مورد نظر و دلایل توجیهی بخش خصوصی برای مخالفت با تعیین روز پنجشنبه به‌عنوان روز دوم تعطیلات در صحن علنی مطرح شود تا نمایندگان مجلس با اطلاع کامل، نسبت به تصمیم‌گیری نهایی، اقدام کنند.
سابقه جهانی در تعیین ایام تعطیلات
بر اساس این گزارش، کشورهای متعددی روزهای تعطیلات خود را تغییر دادند. حتی کشورهای اسلامی مثل ترکیه، سوریه و پاکستان هم سال‌هاست که تعطیلات پایان هفته خود را به شنبه و یکشنبه منتقل کرده‌اند و حتی زمزمه‌هایی مبنی بر پیوستن عربستان نیز به این جرگه به گوش می‌رسد. البته کشورهای عربی مثل امارات متحده عربی، روز جمعه را به‌دلیل اهمیت برگزاری آیین سیاسی- عبادی نماز جمعه تعطیل اعلام کرده و در کنار تعطیلی شنبه و یکشنبه، نیم روز جمعه را هم به این تعطیلی اضافه و اکنون تعطیلات دو و نیم روزه آخر هفته را اعمال کرده‌اند؛ اما از آنجا که روز جمعه برای ایران یک روز مذهبی بسیار مهم است، امکان تعطیلی روزهای شنبه و یکشنبه به‌عنوان تعطیلات پایانی هفته وجود ندارد.
امکان افزایش هزینه‌های تجارت
گروهی اعتقاد دارند که مردم به روزهای پنجشنبه عادت کرده‌اند و به زیارت اهل قبور می‌روند، از همین رو تغییر تعطیلات از نظر مذهبی و اعتقادی غیرممکن است. موافقان تعطیلی روزهای جمعه و شنبه می‌گویند اگر چنین اتفاقی رخ ندهد، ما دچار انزوا و خودتحریمی می‌شویم و هزینه‌های تجارت را با دست خودمان افزایش می‌دهیم. در ادامه نظرات کارشناسان آمده است.
احمد صالحی، کارشناس و پژوهشگر اقتصادی گفت: اگر تعطیلات روزهای هفته به جمعه و شنبه انتقال پیدا کند، بدون شک اولین اتفاقی که خواهد افتاد، رشد یک دهم درصدی تولید ناخالص داخلی (GDP) است. بر این اساس، برای کمک به اقتصاد کشور و فرصت‌سازی برای گفتمان صادرات، جمعه و شنبه تعطیل شود.
کاهش فاصله زمانی با سایر کشورها
علی‌اصغر زبردست، نایب‌رئیس اتاق بازرگانی ایران و سوریه و عضو کمیسیون تسهیل تجارت و مدیریت واردات اتاق بازرگانی گفت: به‌صورت کلی با تعطیلات و افزایش آن مخالف هستم. ما کشور در حال توسعه هستیم و باید هر روز هفته کار کنیم تا بتوانیم عقب‌ماندگی‌های گذشته را جبران کنیم. لذا هیچ دلیلی وجود ندارد که به تعطیلات کشور اضافه شود. اگر هر روز هفته کار کنیم می‌توان بخشی از مشکلات را برطرف کرد. اما اگر قرار است تصمیم‌گیری صورت گیرد، بر این امر تأکید دارم که تعطیلات از پنجشنبه و جمعه به روزهای جمعه و شنبه تغییر پیدا کند، به این شکل فاصله زمانی ما با سایر کشورها کاهش خواهد یافت و روزهای هفته را از دست نخواهیم داد.
پیشنهاد چندگانگی تعطیلات
محمدصادق مفتح، قائم‌مقام سابق وزارت صنعت، معدن و تجارت گفت: نظرات تمام بخش‌ها قابل احترام است. گفته‌های مخالفان و موافقان تعطیلات روزهای پنجشنبه و جمعه و همچنین جمعه و شنبه، درست است اما برای آنکه ارتباطات بین‌المللی و شرکای تجاری حفظ شود و 4 روز کاری از دست نرود، می‌توان روش‌های دیگر را به کار برد که البته قبل‌تر هم در جریان بود. خیلی از کشورهای حوزه خلیج فارس هم برای جلوگیری از ضرر و زیان ناشی از تعطیلات، روزهای غیرکاری خود را تغییر دادند و اکنون شنبه و یکشنبه تعطیل هستند. برای آنکه نظرات هر دو گروه تأمین شود، می‌توان بخش‌هایی که با مجموعه‌های بین‌المللی ارتباط دارند، تعطیلاتشان روزهای شنبه و یکشنبه باشد.
مفتح افزود: همچنین بقیه مجموعه‌ها روزهای پنجشنبه و جمعه تعطیل باشند. این اتفاق از سال‌های دور در شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، شرکت ملی نفتکش و برخی از شرکت‌های خصوصی اجرایی شده است. بر این اساس، بخشی از بانک‌ها، گمرک، سازمان‌ها و ارگان‌هایی که فعالیت بین‌المللی دارند، می‌توانند روزهای کاری خود را تغییر دهند. اگر چنین امری اجرایی شود، مباحث مربوط به تعطیلات خاتمه پیدا می‌کند. البته مجموعه‌هایی که فعالیت‌های برون‌مرزی دارند اگر 4 روز را از دست بدهند، تنها 3 روز در هفته فرصت کار و همکاری مشترک دارند و این زمان برای جابه‌جایی اسناد و سایر امور مربوطه بسیار کم است.
الزام همگام شدن با شرایط بین‌المللی
محمدرضا بهرامن، نایب‌رئیس اتاق بازرگانی ایران گفت: اگر جمعه و شنبه در زمره تعطیلات آخرهفته باشند، هیچ معایبی نخواهیم داشت و همه آن مزیت است. اگر تعطیلات روزهای پنجشنبه و جمعه نهایی می‌شد، خیلی از مزیت‌ها را از دست می‌دادیم و هزینه سربار برای کشور به وجود می‌آمد تجارت و افزایش صادرات نیازمند ارتباطات است؛ اگر ارتباطات کمرنگ شود و تجار نتوانند با شرکای خود در روزهای کاری آنها تعامل داشته باشند، چگونه می‌توان صادرات کشور را افزایش داد؟ چه اشکالی دارد که خودمان را با شرایط امروز دنیا تطبیق دهیم. اگر موضوع تعطیلات 10 سال پیش مطرح شده بود، قطعاً فعالان اقتصادی پافشاری برای تغییرات نداشتند اما اکثر کشورهای منطقه و به‌خصوص آنهایی که ما به آنها صادرات داریم، روزهای شنبه و یکشنبه خود را تعطیل کرده‌اند. ما نیز با هدف توسعه کشور، کاهش هزینه‌های سربار و رونق روابط بین‌المللی، روزهای کاری و تعطیلی خود را تغییر و به‌روزرسانی کنیم. بهرامن افزود: درست است که مردم ایران به تعطیلات به شکل و شمایل امروز عادت دارند اما برای حفظ حقوق عامه مردم با فرهنگ‌سازی می‌توان عادت‌ها را کنار گذاشت. قطعاً مردم به سیاستگذاران در مورد این تغییراعتماد دارند و همراهی خواهند کرد.