افزایش 8 درصدی صادرات غیرنفتی در چهار ماهه امسال محقق شد
رکوردزنی 36 میلیارد دلاری تجارت خارجی
دولت چهاردهم، در شرایطی می‌خواهد فعالیت خود را آغاز کند که تجارت خارجی ۴ماهه کشور به ۳۶ میلیارد دلار رسیده است. این عدد در قیاس با سال گذشته و دولت‌های پیشین، رشد مضاعفی داشته و این امر به منزله آن است که دولت پزشکیان، در تأمین ارز چالشی ندارد و همچنین مرز کشورهای مختلف به روی کالاهای ایرانی باز است.
رونق واردات مواد اولیه
این در حالی است که شهید ابراهیم رئیسی، با بدترین شرایط دولت را تحویل گرفت. مرزها به روی کالاهای ایرانی بسته شده بود. کشورهای همسایه حاضر به همکاری با فعالان اقتصادی نبودند و منابع ارزی کشور بشدت کم و محدود بود. شهید ابراهیم رئیسی در 1000 روز خدمت خود به مردم، تمام تلاش خود را کرد که مشکلات را حل و بسترها را برای افزایش صادرات، واردات مواد اولیه و تأمین ارز فراهم کند.
به اعتقاد کارشناسان، دولت پزشکیان با کمترین دغدغه می‌تواند کار خود را آغاز کند و با کمترین بحران به فعالیت‌های جاری و توسعه‌ای بپردازد. آنها تأکید دارند که اگر دولت سیزدهم هم با شرایط فعلی دولت را تحویل گرفته بود اکنون اعداد و ارقام تجارت کشور بسیار بیشتر بود و تولید با سرعت بیشتری به فعالیت خود ادامه می‌داد.
حضور در بازارهای از دست رفته
اما واقعیت اینکه دولت روحانی، یک ویرانه را به دولت سیزدهم منتقل کرد؛در تمام حوزه‌ها، چالش‌های جدی وجود داشت که مهم‌ترین آن عدم امکان صادرات کالا بود. خیلی از تولیدکنندگان و مدیران واحدهای صنعتی نمی‌توانستند مازاد تولیدات خود را روانه بازارهای بین‌المللی کنند و روز به روز در حال از دست دادن مشتریان خود و واگذاری بازار هدف صادراتی به رقبا بودند.
دولت شهید ابراهیم رئیسی در طول دوره خدمت خود روابط ایران را با کشورهای مختلف احیا و شرایطی را فراهم کرد که کشورها برای کالاهای ایرانی فرش قرمز پهن کنند. بدین جهت بخش قابل توجهی از فرصت‌های از دست رفته، برگشت و فعالان اقتصادی توانستند کالاهای خود را به سایر کشورها صادر کنند.
رتبه‌داران خرید کالای ایرانی
طی سه ماه اول سال‌جاری، کشورهای چین با ۳.۶ میلیارد دلار، عراق ۳ میلیارد دلار، امارات متحده عربی ۱.۹ میلیارد دلار، ترکیه با ۱.۳ میلیارد دلار، افغانستان با ۵۲۴ میلیون دلار، پاکستان ۵۱۴ میلیون دلار و هند با ۴۴۳ میلیون دلار، ۷ کشور عمده مقصد صادراتی ایران بودند. این امر نشان می‌دهد که ایران به خوبی توانست بازارهایی که خریدار کالاهای ایرانی هستند را شناسایی کند.
شتاب صادرات غیرنفتی
محمد رضوانی فر، رئیس کل گمرک ایران در خصوص آمار تجارت خارجی کشور در ۴ماهه امسال گفت: میزان تجارت خارجی کشور بدون نفت (مجموع صادرات و واردات) در این مدت به ۳۶ میلیارد دلار رسید. از مجموع تجارت خارجی کشور در۴ماهه سال‌جاری ۱۷.۵ میلیارد دلار صادرات غیرنفتی و ۱۸.۵ میلیارد دلار واردات انجام شده است. میزان صادرات غیرنفتی در این مدت ۸ درصد افزایش و واردات در همین مدت ۶ درصد کاهش نشان می‌دهد.
اعداد یاد شده در حالی محقق شده که در چهار ماهه نخست سال، 1402 میزان صادرات قطعی کالاهای غیرنفتی کشور (به استثنای نفت خام، نفت کوره و نفت سفید و همچنین بدون صادرات از محل تجارت چمدانی)، بالغ بر 45,758 هزار تن و به ارزش 16.20 میلیارد دلار بوده است. همچنین میزان واردات کشور در این مدت، با افزایشی 6.18 درصدی در وزن و 10.82 درصدی در ارزش دلاری در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته (1401)، به ارقام 11,842 هزار تن و 19.68 میلیارد دلار رسید.
تجارت بدون نفت ایران (واردات و صادرات) از ۷۴ میلیارد دلار در سال ۱۳۹۹ با ۵۷ درصد افزایش به ۱۱۶ میلیارد دلار در سال ۱۴۰۲ رسیده است. دراین راستا، ارزش صادرات غیرنفتی در سال ۱۳۹۹ به میزان ۳۵ میلیارد دلار بود که در سال ۱۴۰۲ با ۴۰ درصد افزایش نسبت به سال ۱۳۹۹ به رقم ۴۹ میلیارد دلار رسید. همچنین در سال ۱۴۰۲ حجم تجارت خارجی ایران با کشورهای همسایه با ۱۰ درصد افزایش به بیش از ۶۱ میلیارد دلار رسید. در سال ۱۴۰۲ به میزان ۱۷.۸ میلیون تن کالا از مسیر ایران ترانزیت خارجی شد که نسبت به سال ۱۴۰۱ حدود ۵۴ درصد افزایش نشان می‌دهد. در مجموع میزان درآمدهای وصولی گمرک در سال ۱۳۹۹ به میزان ۲۷ هزار میلیارد تومان بوده که این رقم با افزایش ۹ برابری در سال ۱۴۰۲ به ۲۴۷ هزارمیلیارد تومان رسیده است. همچنین ایران سال گذشته به صورت رسمی عضو سازمان همکاری شانگهای و گروه بریکس شد.
روند رو به رشد صادرات
حسن سرمدی، عضو اتاق بازرگانی ایران گفت: صادرات غیرنفتی کشورمان در سه ماه نخست امسال ۱۳.۵ میلیارد دلار بود که این میزان صادرات در مقایسه با مدت مشابه پارسال، 7.6 درصد افزایش داشته است. همچنین میزان وزنی صادرات غیرنفتی در سه ماهه امسال ۳۷.۸ میلیون تن بوده که افزایش ۵.۶ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل داشته است. این موضوع نشان می‌دهد که وضعیت صادرات کشور رو به بهبود است و صادرکنندگان با شرایط سهل‌تری می‌توانند وارد بازار سایر کشورها شوند.
او ادامه داد: تجار در دولت روحانی بشدت مشکل داشتند که مهم‌ترین چالش ما تغییر قوانین، بخشنامه‌ها و مقررات بود. متأسفانه دولت دوازدهم به قوانین پایبند نبود و برای آن‌که گروهی از قوانین منتفع شوند، تغییرات گسترده صورت می‌گرفت و حتی بعضاً شاهد بودیم که برخی از بخشنامه‌ها عمر یک هفته‌ای داشتند. این درحالی است که در تجارت پایدار بودیم و قوانین بسیار مهم است. ما حاضر هستیم قانون بد داشته باشیم اما تغییر قانون نداشته باشیم. تجار و بازرگانان حتی با بخشنامه‌های نامناسب می‌توانند برنامه خود را تنظیم کنند اما تغییر قوانین بشدت لطمه می‌زند.
۱۱.۴ میلیارد دلار مازاد تجارت خارجی
وضعیت صادرات کشور به خصوص در سه ماه گذشته بسیار مثبت بوده است. در این مدت میزان صادرات کشور با احتساب نفت خام و نفت کوره، خدمات فنی مهندسی و تجارت چمدانی ۲۵.۷ میلیارد دلار بوده است. در سه ماهه نخست سال ۱۴۰۳، با احتساب صادرات نفت خام و نفت کوره (اعلام شده توسط وزارت نفت) و خدمات فنی و مهندسی، شاهد ۱۱.۴ میلیارد دلار مازاد تجارت خارجی و بدون احتساب صادرات نفت خام و نفت کوره، خدمات فنی و مهندسی، حدود ۸۰۰ میلیون دلار کسری تجارت خارجی بوده‌ایم. همچنین در سه ماهه امسال ۱۵.۶ میلیون تن محصولات پتروشیمی به ارزش ۶.۲ میلیارد دلار صادر شده است که ۷.۲۶ درصدی در وزن و ۸.۸۵ درصدی در ارزش افزایش نشان می‌دهد. در این میان سه قلم عمده کالاهای صادراتی در سه ماهه نخست سال‌جاری، به گاز طبیعی مایع شده با ۱.۶ میلیارد دلار، پروپان مایع شده با ۸۶۴ میلیون دلار و متانول با حدود ۶۰۴ میلیون دلار اختصاص داشت. در بین ده قلم عمده کالاهای صادراتی، بیشترین رشد ارزشی به گازهای نفتی و هیدروکربورهای گازی شکل مایع شده با ۸۷ درصد، پلی اتیلن گرید فیلم با ۶۳ درصد و میله‌های آهنی یا فولادی با ۱۸ درصد افزایش، اختصاص داشت. در خصوص کالاهایی که در بین ده قلم عمده کالاهای صادراتی، دارای بیشترین کاهش در ارزش بودند، بوتان مایع شده با ۱۳ درصد، شمش از آهن و فولاد با ۹ درصد و گاز طبیعی مایع شده با ۳ درصد کاهش، بیشترین کاهش در ارزش را داشته‌اند. متوسط ارزش گمرکی هر تن کالای صادراتی از ۳۵۱ دلار در سه ماهه نخست سال گذشته به ۳۵۷ دلار در سه ماهه نخست سال ۱۴۰۳ رسیده، که افزایش ۲ درصدی داشته است.
ترخیص بیش از ۸ میلیون تن کالای اساسی
گمرک اعلام کرد که در چهار ماهه ابتدایی سال‌جاری، هشت میلیون و ۲۴۷ هزار تن کالای اساسی به ارزش چهار میلیارد و ۸۸۱ میلیون دلار وارد و از گمرکات کشور ترخیص شده است.
این میزان کالاهای اساسی وارد شده در چهار ماهه سال ۱۴۰۳ از نظر وزنی 8 درصد افزایش و از حیث ارزش 6 درصد کاهش نشان می‌دهد.
بر‌اساس این گزارش، بیشترین درصد کاهش در بین ۲۰ قلم واردات کالای اساسی در این مدت به روغن‌های خوراکی، گندم و جو و بیشترین درصد افزایش واردات این کالاها نیز به گوشت قرمز، کنجاله سویا و گوشت مرغ اختصاص داشته است.
این گزارش حاکی است؛ در مدت یادشده پنج قلم عمده کالاهای اساسی وارداتی به لحاظ وزنی به ترتیب شامل ذرت به مقدار سه میلیون و ۶۶۳ هزار تن، کنجاله سویا یک میلیون و ۲۶ هزار تن، انواع دانه‌های روغنی ۸۸۴ هزار و ۴۴۵ تن، برنج ۴۲۱ هزار تن و روغن‌های خوراکی نیمه‌جامد، مایع و خام ۳۹۸ هزار و ۷۰۰ تن بوده است.
4 برابر شدن واردات شمش طلا
گمرک اعلام کرد که واردات شمش طلای استاندارد در چهار ماهه امسال به ۱۲ تن و ۲۶۰ کیلوگرم و به ارزش ۷۷۹ میلیون دلار رسیده است.
میزان واردات شمش طلا در چهار ماهه سال گذشته سه تن و ۳۶ کیلوگرم و به ارزش ۱۹۷ میلیون دلار بوده است که در مدت مشابه سال‌جاری چهار برابر شده است.
۹۳ درصد از وزن واردات شمش طلا در سال‌جاری از طریق گمرک فرودگاه امام خمینی(ره) انجام شده است.
گمرکات باشماق، تبریز، مشهد، فرودگاه اصفهان، پیرانشهر و یزد از دیگر گمرکاتی بودند که در چهار ماهه سال‌جاری شمش طلا از این گمرکات وارد و ترخیص شده است.
شایان ذکر است، هیأت دولت در آذرماه سال ۱۴۰۱ مصوب کرد تسهیلاتی جهت واردات شمش طلا برقرار شود، پس از این مصوبه، واردات شمش طلا به کشور آغاز شد.
کاهش تعداد و ارزش واردات تلفن همراه
در چهار ماهه سال ۱۴۰۳ تعداد ۲ میلیون و ۸۵۷ هزار و پنج دستگاه گوشی تلفن همراه به ارزش ۶۸۸ میلیون دلار به دو شیوه تجاری و مسافری وارد کشور و از گمرکات ترخیص شد.
واردات گوشی‌های تلفن همراه در چهار ماهه امسال به لحاظ تعداد ۲۷ و از حیث ارزش ۱۷ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش داشت.
بر اساس گزارش گمرک، از مجموع گوشی تلفن همراه وارداتی به کشور ۲ میلیون و ۷۳۹ هزار و ۱۷۹ دستگاه به ارزش ۶۲۲ میلیون دلار به شیوه تجاری و ۱۱۷ هزار و ۸۲۶ دستگاه به ارزش ۶۵ میلیون و ۶۶۲ هزار دلار به شیوه مسافری وارد کشور شده است.
بــــرش
کوتاه شدن زمان تعیین ماهیت کالا
رئیس‌کل گمرک ضمن اعلام کوتاه شدن فرآیند زمان تشخیص ماهیت کالا گفت: برای تعیین تعرفه و ارزش‌گذاری و برای اعمال مقررات، گمرک نیازمند تعیین ماهیت کالا است، بر این اساس گمرک طی فراخوانی از آزمایشگاه‌های واجد شرایط دعوت کرد تا به‌عنوان آزمایشگاه همکار گمرک فعالیت کنند.
محمد رضوانی‌فر افزود: از زمان فراخوان ۱۴۰ آزمایشگاه اعلام آمادگی کرده‌اند و در سامانه گمرک به عنوان آزمایشگاه‌های همکار معرفی شده‌اند. به‌طوری‌که در استان تهران پیش از این دو تا ۳ آزمایشگاه فعالیت می‌کردند، اما با اجرای سیاست‌های جدید در گمرک امروز ۲۳ آزمایشگاه به تعیین ماهیت کالا می‌پردازند.
رئیس‌کل گمرک ایران ابراز امیدواری کرد: با افزایش تعداد آزمایشگاه‌های همکار، زمان تعیین ماهیت کالاها با سرعت و تسهیل بیشتر انجام می‌شود.
رضوانی‌فر با اشاره به اینکه در سال جدید شیوه‌نامه ورود موقت به‌روز‌رسانی شده است تا کارها با سهولت و شفافیت بیشتری انجام شود، گفت: برای تسهیل و تسریع در کار، انجام امور مربوط به رویه ورود موقت به گمرکات استان‌ها واگذار شده و انجام رویه ورود موقت هم در گمرک مجوزدهنده، هم گمرک مرزی و هم در نزدیک‌ترین گمرک به محل تولید انجام می‌شود.
وی درخصوص وضعیت صادرات فرش‌های دستباف گفت: گمرک ایران بسته پیشنهادی برای توسعه صادرات فرش را تدوین کرده است.