معاون وزیر کار در گفت‌وگو با «ایران اقتصادی» از بازار اشتغال سال 1401 می‌گوید
نرخ بیکاری جوانان در کفِ 10ساله
سال گذشته بهبود کسب و کارها باعث ثبت کمترین نرخ بیکاری در 20 سال اخیر شد
فرزانه پیری
روزنامه نگار
معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی می‌گوید: بهبود فضای کسب و کار در سال گذشته، باعث شد تا نرخ بیکاری کل به کمترین مقدار خود در ده سال اخیر برسد، تا جایی‌که نرخ بیکاری جوانان نیز در این سال نسبت به ده سال قبل از آن نیز به کف برسد.
اثرگذارترین مؤلفه بر حوزه اشتغال کشور، فضای کسب و کار است؛ چنانچه اگر این فضا با افت مواجه شود، شاهد کاهش استخدام نیروی انسانی خواهیم بود و برعکس اگر این محیط با چشم‌انداز مثبت روبه‌رو شود، یعنی اینکه تولید با رونق مواجه شده و به تبع آن جذب نیروی کار با افزایش روبه رو می‌شود و نیروی انسانی کمتری تعدیل خواهد شد. داده‌ها نشان می‌دهند که در سال گذشته، روند بهبود فضای کسب و کار در سال گذشته با وجود داشتن نوسان نسبت به سال 1400 با بهبود مواجه شده بود؛ نشان به آن نشان که عمده صنایع مورد بررسی در سه ماه پایانی سال 1401 شاهد تقویت روند رو به بهبود وضعیت کسب و کارهای خود بودند؛ بطوری که میزان استخدام نیروی کار با افزایش مواجه شد. براساس داده‌های شامخ در پایان سال 1401، میزان جذب نیروی کار در بازار کار به بالای 52 درصد رسید.
در عین حال، بیش از 90 درصد از برنامه‌های راهبردی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در حوزه اشتغال تحقق یافت. محض نمونه، محمود کریمی بیرانوند، معاون اشتغال و کارآفرینی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به روزنامه ایران گفته که بیش از 835 هزار نفر بیمه شده جدید تأمین اجتماعی در قالب اجباری به جمع بیمه شدگان اشتغال اضافه شده است. جزئیات جدید اشتغال را محمود کریمی بیرانوند، در اختیار روزنامه ایران قرار داده است.
ثبت کمترین نرخ بیکاری در 20 سال اخیر
طبق گزارش مرکز آمار ایران، در 2 دهه اخیر نرخ بیکاری با ثبت عدد 9 درصد به عنوان میانگین چهار فصل سال 1401 به کمترین حد رسید و عملکرد مجموع اقتصاد در حوزه اشتغال گویای روند صعودی خالص عرضه نیروی کار و اشتغال است.
مرکز آمار گزارش اشتغال و بیکاری سال ۱۴۰۱ را منتشر کرد. بر این اساس، نرخ بیکاری جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر در کشور در سال گذشته معادل ۹ درصد و نرخ اشتغال در این بازه سنی معادل ۳۷.۲ درصد بوده است. براساس این گزارش، نرخ بیکاری از ۹.۲ درصد در سال ۱۴۰۰ به ۹ درصد در سال ۱۴۰۱ کاهش یافته است.
بررسی نرخ مشارکت اقتصادی جمعیت ۱۵ساله و بیشتر نیز نشان می‌دهد که ۴۰.۹ درصد جمعیت در سن کار از نظر اقتصادی فعال بوده‌اند، یعنی در گروه شاغلان یا بیکاران قرار گرفته‌اند، همچنین نتایج نشان می‌دهد که نرخ مشارکت اقتصادی در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی کمتر بوده است. ارزیابی گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد که نرخ بیکاری جوانان در سال ۱۴۰۱ نسبت به ۱۴۰۰ نزولی بوده بطوری‌که از ۲۳.۷ درصد به ۲۲.۶ درصد کاهش یافته است.
وضعیت نرخ بیکاری جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر فارغ التحصیل آموزش عالی در سال ۱۴۰۰، ۱۳.۶ بود که این آمار در سال گذشته به ۱۲.۹ درصد رسید. بر این اساس نرخ بیکاری این قشر، در سال گذشته نسبت به سال ۱۴۰۰ کاهش ۰.۷ درصدی داشته است.
کاهش نرخ بیکاری جوانان و تحصیلکرده‌ها
در سال 1401، شاهد روند صعودی خالص عرضه نیروی کار با 242 هزار نفر، خالص اشتغال ایجاد شده مثبت با 268 هزار نفر، کاهش نرخ بیکاری جوانان 15-24 سال و 18-35 سال و کاهش نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان هستیم.
جمعیت شاغل و جمعیت فعال نسبت به سال 1400، کاهش جمعیت بیکار، تنها کاهش 0.1 درصد نرخ مشارکت نسبت به سال 1400، افزایش اشتغال ایجاد شده برای زنان، افزایش نرخ مشارکت زنان نسبت به سال 1400، نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان زن به کمتر از 22 درصد و نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان مرد نیز به کمتر از
9 درصد رسید.
در مجموع ثبت عدد 9 درصد به عنوان میانگین چهار فصل سال 1401 نشانگر ثبت کمترین نرخ بیکاری در 20 سال اخیر است.
در سال 1401، نرخ بیکاری مردان جوان به 19.9 درصد رسید که نسبت به 10 سال قبل از آن به کمترین مقدار خود رسید.
صدور یک میلیون و 673 هزار و 278 کد بیمه جدید
در مجموع طی سال‌های 1400 و 1401، یک میلیون و 673 هزار و 278 کد بیمه جدید صادر شده است که از این تعداد، بیش از 820 هزار بیمه اجباری جدید، بیش از 400 هزار بیمه حرف و مشاغل آزاد و حدود 450 هزار نفر (60 درصد پرونده بازنشستگان و مستمری‌بگیران جدید را که به‌واسطه نوع بیمه اجباری از تعهدات قانونی بلندمدت برخوردارند و می‌توان آنها را به عنوان بیمه‌شده اجباری به‌واسطه شغل به شمار آورد) شامل می‌شود. اشتغال غیررسمی و برخی از خوداشتغالی‌ها، اجباری در بیمه شدن نیست و فرصت‌های شغلی ایجاد شده در این موارد، در آمارهای سازمان تأمین اجتماعی وجود ندارد.
این آمار در کنار آمار کاهشی دریافت‌کنندگان بیمه بیکاری از 200 هزار و 982 نفر در بهمن 1400 به 184 هزار و 385 نفر در بهمن 1401 بیانگر کاهش تعدیل نیروی کار و نشان از بهبود پایداری مشاغل در سال‌های 1400 و 1401 دارد. گزارش مرکز آمار ایران مبنی بر کاهش نرخ بیکاری از 9.2 درصد در سال 1400 به 9 درصد در سال 1401 و افزایش متوسط سالانه بیش از 835 هزار بیمه جدید تأمین اجتماعی در حوزه اشتغال می‌تواند به خوبی مؤید عملکرد دولت در ایجاد بیش از یک میلیون فرصت شغلی ثبت و تأیید شده در سامانه ملی رصد اشتغال باشد.
در سامانه ملی رصد اشتغال، همه خدمات براساس اطلاعات هویتی است. این سامانه ثبتی مبنا و منطبق بر کد ملی است و قابل ارزیابی و رصد اشتغال ایجاد شده، خدمات و تسهیلات به متقاضیان است.
راه‌اندازی نظام اطلاعات بازار کار
وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مجدانه و مستمر در حال پیگیری، جمع‌آوری و یکپارچه‌سازی اطلاعات مرتبط با اشتغال دستگاه‌ها، جهت راه‌اندازی نظام جامع اطلاعات بازار کار است و سامانه مربوطه در حال نهایی‌سازی است. همچنین راه‌اندازی نظام جامع اطلاعات بازار کار، گام بلندی در تحقق سیاست‌های کلی ابلاغی اشتغال و مهمترین زیرساخت سیاستگذاری اشتغال در کشور خواهد بود.
وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در دولت سیزدهم با رونمایی از طرح «زیست بوم اشتغال» نوید ایجاد سالانه یک میلیون شغل را داد، این زیست بوم نقشه راه و برنامه هماهنگی دستگاه‌های مسئول در تولید کار و اشتغال را مشخص و فضای کسب و کار را تسهیل کرد.