رشد جمعیت فعال با جهش اشتغالزایی در استان‌ها
افزایش نرخ مشارکت اقتصادی در 15 استان بیشتر از میانگین کشوری
جرئیات کاهش نرخ بیکاری در استان‌ها در بهار امسال نسبت به بهار سال گذشته کمترین نرخ بیکاری متعلق به استانهای زنجان 4.9 درصد، مرکزی 5.8 درصد، گیلان 6.1 درصد، ایلام 6.8 درصد، بوشهر 6.9 درصد، آذربایجان غربی 6.7 درصد، سمنان 6.7 درصد، فارس 6.9 درصد، کهگیلویه و بویر احمد 6.9 درصد و یزد 7.2 درصد است
ایلیا پیرولی
روزنامه نگار
بالاترین نرخ مشارکت اقتصادی استان‌ها در بهار سال گذشته، 47.8 درصد بود که در بهار سال 1402، این نرخ با جهش 3.1 درصدی از 47.8 درصد به 50.9 درصد رسیده است. به عبارتی در بهار سال 1402، 15 استان نرخ مشارکت اقتصادیشان بیشتر از میانگین کل کشور بوده است.
بر پایه دادههای مرکز آمار از وضعیت اشتغال کشور، در بهار امسال نسبت به سه ماهه اول بهار سال 1401، نرخ مشارکت اقتصادی کشور با افزایش0.3 درصدی از 40.2 درصد به 41.2 درصد ارتقا یافته است. تعداد افراد فعال (متقاضی کار اعم از شاغل و بیکار) 26 میلیون و 469 هزار نفر بوده است که نسبت به بهار سال گذشته 492 هزار نفر افزایش داشته و کاهش یک درصدی نرخ بیکاری در بهار امسال نسبت به بهار گذشته با وجود افزایش افراد متقاضی کار تحقق یافته است.
بر این اساس، تعداد افراد شاغل در بهار 1402 نسبت به بهار 1401 بیش از 728 هزار نفر افزایش را نشان میدهد؛ جمعیت شاغل در بهار امسال 24 میلیون و 305 هزار نفر بوده است.
جمعیت بیکار (افراد بیکاری که متقاضی کار هستند) در بهار 1402 با 235 هزار نفر کاهش به 2 میلیون و 164 هزار نفر رسیده است.
در حوزه اشتغال جوانان، نرخ بیکاری جوانان 15 تا 24 ساله از 24 درصد به 21.6 درصد و نرخ بیکاری جوانان 18 تا 35 ساله از 16.6 درصد به 15.5 درصد کاهش یافته است.
نرخ مشارکت اقتصادی در استان‌ها
طبق این دادهها، نرخ مشارکت اقتصادی در استان‌ها نیز افزایشی بوده، بهطوری که در بهار سال 1401، نرخ مشارکت اقتصادی 14 استان بالاتر از میانگین کشوری بود اما در بهار امسال تعداد استان‌ها به 15 استان افزایش یافته است. نرخ مشارکت اقتصادی این استان‌ها نیز در بهار امسال نسبت به بهار سال گذشته با افزایش مواجه شده است. به عبارتی در بهار سال گذشته بیشترین نرخ مشارکت اقتصادی در استان‌ها، زنجان با 47.8 درصد به خود اختصاص داده بود که در بهار امسال نیز همین استان همچنان بالاترین نرخ مشارکت اقتصادی را این بار با افزایش 3.1 درصدی نسبت به بهار سال گذشته از آن خود کرده است.
افزایش تعداد استانهای کشور به لحاظ نرخ مشارکت اقتصادی و همچنین رشد نرخ آنها در بهار امسال نسبت به بهار سال گذشته نشان از بهبود بازار کار دارد، چنانچه تمایل کارجویان برای یافتن کار افزایش یافته است.
نرخ مشارکت نشان میدهد که چه درصدی از افراد در سن کار (15 سال و بیشتر) را جمعیت فعال تشکیل میدهد. جمعیت فعال به تعداد افرادی گفته میشود که در اشتغال قرار دارند و بیکار یا شاغل هستند. نکته مهم در تعریف جمعیت فعال این است که فرد بیکار، فردی در نظر گرفته میشود که حتماً در جستوجوی شغل بوده یا تمایل به کار کردن داشته باشد. به عبارت دیگر، اگر شخصی بیکار باشد و دنبال شغل نگردد یا اگر موقعیت شغلی مناسبی برای او پیدا شد تمایلی به کار کردن نداشته باشد، بیکار در نظر گرفته نمیشود.
بهطور کلی، زمانی که نرخ بیکاری کاهش مییابد نمیتوان با قاطعیت گفت که تعداد بیکاران کمتر شده است. چرا که اگر کاهش نرخ بیکاری با کاهش نرخ مشارکت همراه باشد به این معنی است که بخشی از جمعیت در سن کار که پیشتر در جستوجوی شغل بودهاند، اکنون ناامید شده و دیگر بهدنبال کار نمیگردند. به عبارت دیگر، بیکاری آنها قطعی شده است.
استان اردبیل نیز با افزایش نرخ مشارکت روبهرو بوده به طوری که جایگاه آن در میان نرخ مشارکت استانهای کشور از پله هشتم به دوم ارتقا پیدا کرده است.
در بهار سال گذشته، اردبیل هشتمین استان کشور از نظر نرخ مشارکت بوده است. به عبارت دیگر، نرخ مشارکت اردبیل در بهار سال 1401 معادل 44 درصد بوده اما با افزایش قابل توجهی به 48.3 درصد در بهار سال 1402 رسیده است.
در بهار امسال نسبت به بهار سال گذشته، نرخ مشارکت اقتصادی استانهای زنجان، اردبیل، گیلان، آذربایجان غربی، مازندران، خراسان شمالی، یزد، همدان، آذربایجان شرقی، قزوین، کردستان، خراسان رضوی، لرستان، کرمانشاه و هرمزگان بالاتر میانگین کشوری بوده است.
نکته قابل تأمل اینکه در بهار امسال نرخ مشارکت اقتصادی استانهای اصفهان، خوزستان، خراسان حنوبی و تهران که کمتر از میانگین کشوری نرخ مشارکت اقتصادی داشتهاند نیز نسبت به بهار سال گذشته با افزایش این نرخ روبهرو بودهاند.
به معنای دیگر، در بهار امسال نسبت به بهار سال گذشته، نرخ مشارکت اقتصادی در استانهای کشور مثل نرخ میانگین کل کشور بهبود یافته است. کاهش نرخ بیکاری همزمان با افزایش نرخ مشارکت اقتصادی، از بهبود بازار کار و افزایش اشتغالزایی حکایت میکند. نکته دیگر اینکه بازار کار به گونهای شده که بستر لازم برای اشتغالزایی فراهم شده که حالا کارجویان تمایل بیشتری برای ورود به این بازار دارند.
نکته قابل توجه اینکه در بین استانهایی که بیشترین نرخ مشارکت اقتصادی را از آن خود کردهاند، استانهای کم برخوردار و استانهای نیمه صنعتی نیز دیده میشود که نشان از توسعه متوازن بازار اشتغال دارد.
نرخ بیکاری تک رقمی در 24 استان
گزارش مرکز آمار ایران نشان میدهد نرخ بیکاری در برخی استان‌ها بسیار پایینتر از متوسط کشوری است و برخی استان‌ها هم بالاتر از این نرخ است.
در مجموع در بین 31 استان کشور، نرخ بیکاری در 24 استان تکرقمی و 7 استان دو رقمی است. کمترین نرخ بیکاری متعلق به استانهای زنجان 4.9 درصد، مرکزی 5.8 درصد، گیلان 6.1 درصد، ایلام 6.8 درصد، بوشهر 6.9 درصد، آذربایجان غربی 6.7 درصد، سمنان 6.7 درصد، فارس 6.9 درصد، کهگیلویه و بویر احمد 6.9 درصد و یزد 7.2 درصد است.
بــــرش
بیشترین نرخ مشارکت اقتصادی در دو استان با کمترین نرخ بیکاری
بالاترین نرخ مشارکت اقتصادی متعلق به استانهای زنجان با 50.9 درصد و گیلان با 47.2 درصد است. درواقع درحالی که استان زنجان با نرخ بیکاری 4.9 درصد کمترین نرخ بیکاری را به ثبت رسانده است و استان گیلان با نرخ بیکاری 6.1 درصد رتبه سوم را در پایینترین نرخ بیکاری به ثبت رساندهاند، بالاترین نرخ مشارکت اقتصادی یا همان نسبت افراد متقاضی کار به کل جمعیت بالای 15 سال، متعلق به این دو استان است.