صفحات
  • صفحه اول
  • رویداد
  • گفت و گو
  • کلان
  • انرژی
  • راه و شهرسازی
  • بازار سرمایه
  • بازار
  • بین الملل
  • تاریخ شفاهی
  • کشاورزی
  • کار و تعاون
  • صفحه آخر
شماره هشتاد و دو - ۳۰ شهریور ۱۴۰۲
روزنامه ایران اقتصادی - شماره هشتاد و دو - ۳۰ شهریور ۱۴۰۲ - صفحه ۱۵

رشد حقیقی دستمزد در دهه 90 کمتر از رشد نرخ تورم بوده است

سفره‏های خالی خانوارهای کارگری در دولت روحانی

دستمزد طبق قانون کار با توجه به دو معیار هزینه سبد معیشت و نرخ تورم تعیین می‏شود. روند بررسی تغییرات دستمزد از سال 1357 تا 1402 نشان می‏دهد که در دهه اول انقلاب رشد دستمزد متناسب با نرخ تورم بوده است، اما این نرخ در سال‏های دهه 90 کمتر از نرخ تورم و پایین‏تر از سال 1389 بوده است.
بنابر آنچه مرکز پژوهش‏های مجلس در پژوهشی به میزان رشد دستمزد طی سه‏دهه اخیر پرداخته است، افزایش نرخ حداقل دستمزد در سال 1358 حداقل دستمزد 2.5 برابر نسبت به سال 1357 رشد داشته یعنی از 680 تومان به هزار و 701 تومان در سال تغییر کرده است.
روند تغییرات دستمزد در سال‏های 1359 (پس از آغاز جنگ تحمیلی ایران و عراق) تا 1369 (یکسال پس از پایان جنگ تحمیلی) به دلیل عدم اجماع نظام حکمرانی در مفاد قانون کار و تعدد نگرش درخصوص تعیین حداقل دستمزد، حداقل دستمزد در برخی از سال‏ها، بدون تغییر مانده است. مانند نرخ حداقل دستمزد در سال‏های 1359 تا 1363 که مبلغ یک هزار و905 تومان در سال بوده است.
بر اساس این تحلیل از سال 1369 به بعد با تصویب قانون کار و مشخص شدن چهارچوب تعیین حداقل دستمزد در کشور، حداقل دستمزد طی سال‏های 1369 تا 1398 به طور متوسط سالانه رشدی برابر 24.2 درصد داشته است که با توجه به میانگین 21.8 درصدی نرخ تورم طی این دوره، نشان‏دهنده این است که میانگین نرخ رشد حداقل دستمزد طی این دوره بیشتر از میانگین نرخ تورم بوده است.
این در حالی است که رشد سالانه دستمزد در برخی از این سال‏ها نسبت به رشد نرخ تورم کمتر بوده و در سال‏هایی نیز نرخ رشد دستمزد بیشتر از نرخ تورم بوده است، مانند سال 1357 که با وجود نرخ تورم 11.4 درصدی، اما نرخ رشد دستمزد نزدیک به 170 درصد بوده است.
در سال‏های 1359 تا 1363 نیز درکنار ثابت بودن نرخ دستمزد، کاهش نرخ تورم هم در ایران اتفاق افتاده است. بر اساس این گزارش در سال 1370 بیشترین افزایش دستمزد با 66.7 درصد تعیین شد که نسبت به تورم 20.7 درصدی، افزایش قابل‏توجهی در قدرت خرید مردم داشت.*دولت سیزدهم بیشترین افزایش دستمزد را داشته است
از سال‏های 1370 تا سال 1402 فراز و نشیب‏هایی در بحث دستمزد صورت گرفت که در نهایت با روی کار آمدن دولت سیزدهم بیشترین دستمزد در این سال‏ها بعد از سه‏دهه با 57 درصد رقم خورد که بی‏سابقه بود.
بررسی حداقل دستمزد اسمی و حقیقی دستمزد حقیقی، معیار اقتصادی مناسبی برای نشان دادن ارزش پولی دستمزد است که از تقسیم دستمزد اسمی بر شاخص قیمت‏ها محاسبه می‏شود. بررسی روند تغییرات رشد دستمزد حقیقی نشان می‏دهد که در سال‏های 1354 تا سال 1402 روند صعودی نسبت به دستمزد اسمی داشته است.
همچنین رشد دستمزد حقیقی طی سال‏های 1359 تا 1363 و در سال‏های 1365 تا 1368 منفی و روندی نزولی را طی کرده است.
میانگین رشد دستمزد حقیقی طی دوره 1369 تا 1399 در حدود 3.23 درصد و طی دوره 1353 تا 1399 در حدود 2.54 درصد است.
به عبارت دیگر دستمزد حقیقی از سال 1369 روندی صعودی را طی کرده و در سال 1389 به اوج خود رسیده است اما طی سال‏های پس از 1390 به دلیل تجربه تورم‏هایی با نرخ بالا، باوجود رشد قابل‏توجه حداقل دستمزد اسمی، نرخ حداقل دستمزد حقیقی کمتر از سال 1389 را نشان می‏دهد. بررسی رشد دستمزد حقیقی در سال‏های 1399 به خاطر بالا بودن نرخ تورم نسبت به رشد اسمی دستمزد عدد 21.2درصد را نشان می‏دهد. بر این اساس دستمزد در سال 1399، قدرت خرید واقعی کارگران را کاهش داد.
ضمن اینکه در جلسه تعیین حداقل دستمزد کارگران، بدون اهمیتی به نظر نمایندگان جامعه کارگری و بدون امضای این گروه، دستمزد کارگران 21 درصد تعیین شد. در سال 1400 نیز دستمزد کارگران 39 درصد تعیین شد که نسبت به نرخ تورم که 36.4 درصد بود، رشد چندان قابل‏توجهی نداشت اما این دستمزد در سال 1401 همزمان با روی کار آمدن دولت سیزدهم به 57 درصد رسید که نشانگر رشد 16 درصدی در قدرت خرید مردم بود.
همچنین دولت سیزدهم در کنار افزایش پلکانی دستمزد و پر کردن بین شکاف دستمزد و تورم با اجرای طرح کالابرگ الکترونیک از خانواده‏های کم‏درآمد حمایت یارانه‏ای کرد و 11 قلم کالای اساسی را بر اساس قیمت 1401 تا کنون ثابت نگه داشت تا قدرت خرید جامعه کارگری را تقویت و حفظ کند.

 

بــــرش

افزایش 84.4 درصدی دستمزد در دو سال اول دولت سیزدهم
دولت سیزدهم با کاهش نقدینگی و تورم در 2 سال متوالی و اجرای سیاست‏های حمایتی به قدرت خرید مردم کمک کرد. بررسی تحلیلی روند افزایش دستمزد نشان می‏دهد که در این 2 سال اخیر، میزان دستمزد در مجموع 84.4 درصد با افزایش مواجه شده است و این در حالی است که اقتصاد کشور شاهد روند کاهشی نرخ تورم بوده است. موضوعی که در دوسال آخر دولت دوازدهم روند معکوسی یافته بود و رشد نرخ تورم از دستمزد پیشی گرفته بود.
افزایش قدرت خرید مردم با رشد دستمزد دولت سیزدهم با رویکرد حمایت از اقشار کم‏درآمد و آسیب‏پذیر جامعه، بحث افزایش دستمزد به صورت پلکانی را در دستور کار قرار داد، بر این اساس دستمزد کارگران برای سال 1401 به 57 درصد رسید که این رقم با پیشی گرفتن از نرخ تورم 41.4 درصدی منجر به افزایش قدرت خرید مردم و تقاضای مؤثر در جامعه شد.

جستجو
آرشیو تاریخی