توسعه ابزارهای بانکداری دیجیتال در دولت سیزدهم
بنگاه‌های خُرد، کوچک و متوسط (SMEs)، نقش حائز اهمیتی در رشد اقتصادی، اشتغالزایی، کاهش فقر و نهایتاً مقاوم‌سازی اقتصاد کشور در برابر تحریم‌ها برعهده دارند و همچنین، نمود اصلی مشارکت مردم، در جهش تولید تلقی می‌شوند.
درهمین راستا، شبکه بانکی ایران در دولت سیزدهم، مبتنی بر فلسفه وجودی و نیز، یادگیری تاریخی ناشی از تجارب عملیاتی خود، نسبت به طراحی اکوسیستم بانکداری دیجیتال برای ارائه خدمات مورد نیاز کسب‌و‌کارهای خُرد، کوچک و متوسط، در کنار طیف‌های مختلف مشتریان خود اقدام کرده است.
از این رو، پس از معرفی چکنو (چک امن دیجیتال)، از نیمه دوم سال 1402 شاهد معرفی محصولاتی مانند سفته الکترونیک و SCF به‌عنوان ارکان اکوسیستم بانکداری دیجیتال برای رشد و توسعه کسب‌و‌کارهای خُرد، کوچک و متوسط بوده‌ایم؛ مسیری که با معرفی سرویس توثیق الکترونیک دارایی (ست)، برات الکترونیک و سپامی و البته سپینو ادامه یافت و نشان داد که دولت سیزدهم برای تکمیل ارکان اکوسیستم بنگاه‌های خُرد، کوچک و متوسط با هدف تحقق جهش تولید، عزم جدی و برنامه راهبردی دقیقی دارد.
در ادامه به نمونه‌ای از خدمات جدید نظام بانکی ایران در دولت سیزدهم می‌پردازم و با توجه به محل خدمت اینجانب، مصادیق آن از بانک صادرات ذکر شده اما تقریباً در سایر بانک‌ها هم مشابه همین خدمات در حال ارائه است.
در این اکوسیستم، سپینو یا همان نئوبانک در قالب پلتفرم جامع بانکداری دیجیتال را باید پاسخی به انتظار روبه‌رشد مخاطبان نظام بانکی جهت ارائه تجربه منحصر به‌فرد به مشتریان تلقی کرد. پلتفرمی که از طریق ارائه خدمات بانکی به‌صورتی کاملاً غیرحضوری برای نخستین‌بار در بانک صادرات ایران، قرار است پاسخگوی نیازهای روبه‌رشد انتظارات مشتریان نظام بانکی باشد. از طرف دیگر، امکان ارائه تسهیلات خرد و کلان و برنامه‌ریزی برای ارائه تسهیلات تکلیفی را باید به‌عنوان مزیت رقابتی این پلتفرم نوین بانکی در مقایسه با سایر نئوبانک‌ها یا پلتفرم‌های بانکداری دیجیتال کشور تلقی کرد؛ به نحوی‌که طراحی و معماری فنی سپینو، امکان طراحی و استقرار انواع خدمات بانکی مشتمل بر گروه‌های مختلف تسهیلات بانکی بویژه در حوزه تسهیلات تکلیفی را با سرعت بالا در این پلتفرم امکانپذیر کرده است. ویژگی‌ای فنی که بستر ایجاد قابلیت مورد نیاز در بانک صادرات ایران جهت انجام تغییرات و ارائه خدمات مورد انتظار سایر گروه‌های مشتریان خرد مانند بازنشستگان و اتباع را نیز فراهم کرده است. در کنار این دو گروه مذکور، ویژگی فنی ذکر شده این قابلیت را برای سپینو ایجاد کرده که بتواند تبدیل به پلتفرم بانکی مرجع برای بنگاه‌های خُرد، کوچک و متوسط شود.
در کنار توسعه سپینو و در قالب یکی از خدمات قابل ارائه روی این پلتفرم، بانک صادرات ایران با هدف رفع موانع دسترسی به خدمات مالی و در نتیجه گسترش دامنه پوشش نظام مالی، نسبت به ارائه سامانه توثیق الکترونیکی دارایی‌ها (ست) اقدام کرد؛ سامانه‌ای که از طریق تأمین وثیقه مورد نیاز، امکان دسترسی به تسهیلات را برای گروه‌های مختلفی از مشتریان خُرد و کسب‌و‌کارها فراهم کرده و موفق شد در همایش بانکداری الکترونیک در سال 1402 به‌عنوان محصول برتر انتخاب شود؛ سامانه‌ای که توسعه آن، در قالب گسترش دامنه دارایی‌های قابل وثیقه‌گذاری در حال پیگیری بوده به نحوی‌که در نخستین فاز، سهام تحت مالکیت افراد به‌عنوان گروه نخست دارایی‌های قابل وثیقه‌گذاری انتخاب شده بود و امروز، در چهارچوب نقشه راه توسعه‌ای سامانه مذکور، «امکان وثیقه‌گذاری بیمه‌های عمر و سرمایه‌گذاری»، «صندوق‌های درآمد ثابت» و «سفته الکترونیک» نیز توسط این سامانه فراهم شده تا بتوان آن را به‌عنوان اقدامی حائز اهمیت برای توسعه سطح دسترسی به خدمات بانکی و بویژه تسهیلات، به‌عنوان عامل محرکه جهش تولید در کشور در نظر گرفت.
توسعه و ارائه برات الکترونیک را نیز باید به‌عنوان رکن دیگر تکمیل اکوسیستم بانکداری دیجیتال بنگاه‌های خُرد، کوچک و متوسط در کنار سایر مشتریان تلقی کرد که نقش حائز اهمیتی در تسهیل تعاملات تجاری و ارتقای بهره‌وری کار و سرمایه برعهده خواهد داشت و بانک صادرات ایران، پس از بانک ملی، موفق به توسعه و ارائه آن شده است. با ایجاد امکان دریافت کد سپام و توسعه محصول جدید بانک صادرات ایران با نام برات الکترونیک سپامی، این ابزار نقش قابل اهمیتی در تأمین مالی زنجیره تأمین ایفا کرده و خواهد توانست با تسهیل انتقال اعتبار در طول زنجیره، به رونق و رشد تولید و افزایش اشتغالزایی کمک کند. محصولاتی که در کنار سفته الکترونیک، نقش حائز اهمیتی در توسعه اکوسیستم بانکداری دیجیتال بنگاه‌های خُرد و زنجیره تأمین بر عهده خواهد داشت و انتشار 45 هزار سفته الکترونیک توسط بانک صادرات ایران تا پایان سال 1402 بیانگر بازار روبه‌رشد و تشنه این محصول در نظام بانکی کشور است.
ابزارهای فوق در کنار سامانه چکنو و SCF، قادر به تکمیل ارکان بانکداری دیجیتال اکوسیستم بنگاه‌های خُرد، کوچک و متوسط بوده و عبور آمار صدور چکنو از مرز 4 میلیون فقره چک دیجیتال، طی حدود یک سال و تا فروردین 1403 بیانگر بازار روبه‌رشد و تقاضای حائز اهمیت بنگاه‌های خُرد، کوچک و متوسط از نظام بانکی است. انتظار می‌رود تکمیل ارکان مذکور در کنار ارائه خدماتی مانند مدیریت مالی هوشمند تجاری (BFM) در بستر سپینو، بتواند نقش حائز اهمیتی را در تحقق شعار سال با موضوع «جهش تولید با مشارکت مردم» ایفا کند.
شبکه بانکی ایران در دولت سیزدهم، مبتنی بر فلسفه وجودی و نیز، یادگیری تاریخی نسبت به طراحی اکوسیستم بانکداری دیجیتال اقدام کرده است