نرخ ارز با افت تنشهای سیاسی کاهشی شد
با توجه به تغییر مدیریت و افزایش اختیارات بانک مرکزی در یک سال اخیر، رفتار مقتدرانه آن کاملاً مشهود است. به طور نمونه، میتوان به این موضوع اشاره کرد که بانک مرکزی با عنوان مشاور دولت تأکید کرده که تضعیف قدرت کنترل پایه پولی توسط بانک مرکزی، برخی اتفاقات را رقم زده است. امروز که پایه پولی توسط بانک مرکزی مدیریت میشود، اتفاقات درخور توجهی از جمله کاهش رشد نقدینگی و بهبود وضعیت ناترازی بانکها رخ داده است. به طور مثال، رفع ناترازی که همواره جزء جداییناپذیر مشکلات بانکها بود، امروز شکل تکلیف به خود گرفته است. بانک مرکزی درباره رفع ناترازی این اختیار را پیدا کرده که از راههای مناسب آن را برطرف کند. همچنین در خصوص وظیفه بانک مرکزی نسبت به حفظ ارزش پول، در دو حوزه داخلی (تورم) و خارجی (نرخ ارز) نیز دیده میشود که با کنترل نقدینگی و کاهش رشد نرخ ارز، این کار انجام گرفت. در بخش مربوط به ارزهای خارجی نیز با تشکیل مرکز مبادله، عرضه و تقاضای واقعی ساماندهی شد و حدود ۹۰ تا ۹۵ درصد از نیاز واقعی واردات به ارز از این مسیر تأمین میشود و بازار غیررسمی نیز کمرنگ شده است. با وجود اینکه در یک مقطع کوتاهی، نرخ ارز افزایش یافته بود، اما با فروکش کردن بحثهای سیاسی و درگیریها در منطقه، نرخ ارز مجدداً با کاهش به کانال قبلی خود بازگشته است.
در شرایط فعلی، اعتماد به بانک مرکزی احیا شده، اما مسأله مهم همکاری سایر سازمانها و وزارتخانهها است که در این مسیر اشتیاق چندانی برای همکاری با بانک مرکزی از آنان دیده نمیشود و متأسفانه در مواردی مشاهده میشود که مباحثی تحت عنوان عدم موفقیت بانک مرکزی در کنترل نرخ ارز مطرح میشود، در حالی که چنین نیست. همه چیز طبق روال قبلی خود پیش میرود و با کاهش نرخ ارز مواجه خواهیم بود.
وقتی نرخ ارز ثبات داشته باشد، شرایط پیشبینیپذیری اقتصاد برای فعالان اقتصادی بهتر میشود و دیگر نگران بالا یا پایین شدن نرخ ارز نخواهند بود. اما در کنار این مسأله، برای کاهش نرخ تورم باید مواردی مانند نظارت بر قیمتها یا دقت در صدور مجوزهای قیمتگذاری، مورد توجه قرار گیرد. بانک مرکزی با اقدامات خود، انتظارات تورمی را کاهش داده و اقتصاد از این طریق پیشبینیپذیر شده است، ولی جریاناتی در تلاش هستند تا این دستاوردها از مسیر خود منحرف شود. به صورت کلی، تا زمانی که عرضه و تقاضای ارز در مرکز مبادله ایران مدیریت شود، نرخ مشخصی مورد توجه قرار گیرد و مسائل نامعقول و غیرمنطقی در بازار ارز از بین برود، حتی تأثیر شوکهایی مانند درگیریهای جنگی هم بسیار کوتاهمدت خواهد بود و بازار ارز به سرعت خود را پیدا میکند.
در شرایط فعلی، اعتماد به بانک مرکزی احیا شده، اما مسأله مهم همکاری سایر سازمانهاست