کارشناس اقتصاد حملونقل در گفت‌وگو با «ایران اقتصادی»:
خط ریلی، اقتصاد ایران و عراق را نزدیک‌تر می‌کند
پس از سال‌ها و با اهتمام دولت سیزدهم، ساخت خط‌آهن شلمچه - بصره به عنوان حلقه مفقوده راهآهن ایران-کربلا با حضور محمد مخبر، معاون اول رئیس جمهور‌ایران و محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق در نقطه صفرمرزی آغاز شد، این خط ریلی در ادامه به دریای مدیترانه و بندر لاذقیه در سوریه متصل است.
راهآهن شلمچه-بصره کلاً در خاک عراق و 32 کیلومتر طول دارد، همچنین یک پل بازشونده روی اروندرود (پل ریلی بازشو به طول ۸۰۰ متر) در این مسیر ریلی ساخته خواهد شد.
اتصال راهآهن خرمشهر به شلمچه به طول ۱۷ کیلومتر در سال ۹۰ به بهره‌برداری رسید و ادامه آن تا شهر بصره به طول ۳۲ کیلومتر در خاک عراق باقی مانده بود که انتظار می‌رفت دولت‌های یازدهم و دوازدهم نسبت به تکمیل این خط ریلی اقدام کنند اما اهتمام و دغدغده‌ای برای تکمیل این ۳۲ کیلومتر باقی‌مانده وجود نداشت، البته در این میان نباید از عدم همکاری دولت‌های سابق عراق برای تکمیل این خط ریلی نیز غافل بود. خط‌آهن شلمچه-بصره به عنوان کم‌هزینه‌ترین مسیر ریلی اتصال ایران به عراق، علاوه بر منافع مالی و اقتصادی برای هر دو کشور، سبب تسهیل سفر زائران اربعین حسینی به کربلا می‌شود، در شبکه ریلی ایران، خط‌آهن تا شلمچه آمده است و با تکمیل راهآهن شلمچه-بصره، کل شبکه ریلی تا کربلا تکمیل خواهد شد، چون در ادامه مسیر، بصره به شبکه ریلی عراق و ایستگاه راهآهن کربلا متصل است.
احداث راهآهن ایران-کربلا به دلیل قرابت‌‌های فرهنگی و دینی دو کشور دوست و برادر ایران و عراق، بسیار ضروری است؛ سالانه تعدادی زیادی از ایرانیان مشتاق زیارت اباعبدالله(ع) به کربلا سفر می‌کنند، همچنین شیعیان عراق نیز برای زیارت حرم امام رضا(ع) شوق فراوانی دارند، در این راستا در کنار مسیرهای جاده‌ای، تکمیل خطوط ریلی بین ایران و عراق امری استراتژیک است.
در حال حاضر قطار ترکیبی ایران-کربلا به همت دولت سیزدهم راه‌اندازی شده است بدین‌ترتیب که زوار از طریق شبکه ریلی کشورمان تا شلمچه جابه‌جا می‌شوند، سپس فاصله بین شلمچه تا بصره را با اتوبوس جابه‌جا می‌شوند و در ادامه با همکاری کشور عراق، در ایستگاه راهآهن بصره، این زوار با قطارهای اتوبوسی و چهارتخته به کربلا مشرف می‌شوند.
در همین ارتباط محمدجواد شاهجویی کارشناس اقتصاد حملونقل با بیان اینکه در دنیا کریدورهای حمل و نقل اعم از مسافر و بار به عنوان یکی از ابزار قدرت‌ها محسوب می‌شود، اظهارکرد: یکی از نقاط قوت مسیر ریلی شلمچه - بصره این است که می‌تواند درهم‌تنیدگی اقتصادی میان دو کشور ایران و عراق را در پی داشته باشد.
وی با اشاره به اظهارات مخبر معاون‌اول رئیس جمهور درخصوص امکان دستیابی تبادلات تجاری ایران و عراق به 30 میلیارد یورو اظهار کرد: بر‌اساس آخرین آمار اعلامی سازمان توسعه تجارت، ایران و عراق در 4 ماهه ابتدایی امسال تنها حدود 3 میلیارد دلار تجارت کالا داشتند که تقریباً همه آن به صورت کامیونی و جاده‌ای انجام می‌شود و بخش بسیار محدودی با استفاده از شناورهای محلی در جنوب دو کشور و بخشی هم به صورت کولبری در شمال ایران و عراق مبادله می‌شود؛ لذا حمل ریلی هیچ سهمی از تجارت حدوداً 10 میلیارد دلار در سال میان دو کشور نفتی غرب آسیا ندارد.
شاهجویی با بیان اینکه راهآهن شلمچه - بصره بخشی از کریدور شرق به غرب در کشورمان محسوب می‌شود، گفت: با توجه به تلاش عراقی‌ها برای تقویت کریدرو رقیب شمال جنوب ایران در خاک کشورشان که فاو را به ترکیه متصل می‌کند، گفت: با وجود این به دلیل بالا بودن حجم تجارت در کریدور شمال جنوب و نیز کشورهای مشمول این کریدور، بعید است به سرعت بتواند جای ایران را بگیرد البته ایران باید زیرساخت‌های حملونقل خود در کریدور شمال جنوب خصوصاً زیرساخت‌های ریلی شامل راهآهن رشت - آستار و راهآهن چابهار - زاهدان را تکمیل کند.
این کارشناس اقتصاد حملونقل ریلی با اشاره به تلاش‌های دولت سیزدهم برای احیای مسیرهای ترانزیتی ایران اعم از شمال جنوب و شرق به غرب در دولت سیزدهم بخصوص از راه دیپلماسی اقتصادی گفت: دولت در حال تلاش است تا شرایط توسعه ترانزیت و توسعه کریدورها را احیا کند.
وی با اشاره به اهمیت انتقال بار از مسیر راهآهن شلمچه - بصره نسبت به انتقال مسافری تصریح کرد: باید هزینه بالای ساخت این خط‌آهن بخصوص در قطعه‌ای که از روی رودخانه اروند عبور می‌کند، از محل عبور کالاهای صادراتی و وارداتی مستهلک شود تا ساخت این مسیر راهآهن را سودده کند؛ افزایش سوددهی این خط زمانی محقق می‌شود که قطعاتی که باید در کشور سوریه برای اتصال ریلی به بنادر لاذقیه و طرطوس ساخته شود، به بهره‌برداری برسد.
وی با اشاره به سهل‌الوصول‌تر بودن کریدور شمال - جنوب در ایران بیان کرد: با این حال نباید از تلاش‌هایی که رقبای ما در کریدورهای شرق به غرب برای خنثی کردن جایگاه ایران انجام می‌دهند، غافل شد؛ چرا که در صورت تکمیل این مسیر ریلی (شلمچه - بصره) تا بنادر مدیترانه، قطعاً دست بالا با کریدورهای ایران خواهد بود و اثرگذاری کریدورهای رقیب مانند خط‌آهن باکو - تفلیس - قارص که در شمال غربی کشورمان وجود دارد، کم‌رنگ‌تر خواهد شد.