پارسال نرخ اشتغال ناقص به کمترین رقم این شاخص از زمستان سال 1398 رسید
توقف فقر در بازار کار ایران
نرخ اشتغال ناقص در زمستان سال گذشته، کمترین رقم این شاخص از زمستان سال ۱۳۹۸ تاکنون محسوب می‌شود. کاهش ۱۴.۲ درصدی شاغلان پاره‌وقت در زمستان سال ۱۴۰۲ نسبت به زمستان سال ۱۳۹۸ نشان می‌دهد که در این بازه زمانی، رکود اقتصادی از بازار کار کشور رخت بر بسته و یکی از دلایل فقر نیز روند نزولی یافته است. اشتغال پاره‌وقت یکی از عوامل فقر در کشورهای در حال توسعه است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد، در سه ماهه انتهایی سال ۱۴۰۲، ۸.۶ درصد از ۲۴ میلیون و ۱۹۳ هزار شاغل در این بازه زمانی، کمتر از ۴۴ ساعت در هفته مشغول به فعالیت بوده‌اند. ۲ میلیون و ۸۲ هزار شاغل در زمستان سال ۱۴۰۲، شغلشان پاره‌وقت بوده است.
کاهش اشتغال ناقص به معنای افت اشتغال کاذب و غیررسمی بوده و روی دیگر آن نشان از رونق اقتصاد کشور در بخش‌های مختلف دارد. هر وقت که سهم اشتغال ناقص کاهش یابد، میزان بهره‌وری نیروی کار در اقتصاد نیز افزایش می‌یابد. از طرفی کارفرماهای کارگاه‌ها برای به کارگیری نیروی کار در ساعات قانونی کار تمایل بیشتری نشان داده و تعداد بیمه‌شده‌ها نیز روند افزایشی به خود خواهد گرفت.
نکته قابل تأمل اینکه، رکود اقتصادی اصلی‌ترین عاملی است که اشتغال پاره‌وقت را فراگیر کرده و یکی از عوامل کاهش نرخ بیکاری نیز می‌تواند باشد و نرخ مشارکت با کاهش مواجه شود که باعث گسترش فقر خواهد شد.
حالا با بررسی‌های صورت گرفته از گزارش‌های آماری، روند نزولی کاهش نرخ اشتغال ناقص از سال ۱۴۰۱ آغاز شده و در زمستان سال ۱۴۰۲ به پایین‌ترین رقم خود از سال ۱۳۹۸ رسیده است.
این در حالی است که نرخ مشارکت اقتصادی نیز روند افزایشی داشته که به معنای بهبود بازار کار و محیط کسب‌وکار بوده است.
در زمستان سال ۱۴۰۲ نسبت به زمستان سال ۱۴۰۱، نرخ اشتغال ناقص با کاهش ۰.۹ درصدی روبه‌رو بوده است.
کاهش اشتغال ناقص مردان در پایین‌ترین رقم خود طی ۵ سال اخیر
در انتهای سال ۱۴۰۲ اشتغال ناقص یا همان شاغلانی که پاره‌وقت فعالیت داشتند، تعدادشان کم شده، به طوری که در زمستان سال ۱۴۰۲ اشتغال پاره‌وقت مردان و زنان نسبت به دو زمستان سالهای ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ روند کاهشی داشته است.
طبق بررسی‌های به عمل آمده از گزارش مرکز آمار در زمستان سالهای ۱۴۰۰، ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲، نرخ اشتغال ناقص برای مردان در زمستان سال ۱۴۰۲، ۹.۴ درصد بوده و برای زنان نیز ۴.۱ درصد ثبت شده است.
داده‌ها نشان می‌دهند که سهم اشتغال ناقص برای مردان در زمستان سال ۱۴۰۲ نسبت به زمستان سال ۱۴۰۱، ۱.۱ درصد کاهش یافته و نسبت به زمستان سال ۱۴۰۰ نیز ۲.۵ درصد افت کرده است.
نکته قابل توجه اینکه، این میزان نسبت به زمستان سالهای ۱۳۹۹ و ۱۳۹۸ نیز کاهش داشته است. آن طور که بررسی‌ها نشان می‌دهند، نرخ اشتغال زمستان سال ۱۴۰۲ نسبت به نرخ اشتغال زمستان سال ۱۳۹۹، ۲.۵ درصد کاهشی بوده است. به عبارتی در زمستان سال ۱۳۹۹، این نرخ ۱۱.۹ درصد بوده است.
اشتغال ناقص مردان در زمستان سال ۱۴۰۲ نسبت به زمستان سال ۱۳۹۸ نیز ۲.۱ درصد کاهش نشان می‌دهد. در زمستان سال ۱۳۹۸ نرخ اشتغال ناقص مردان ۱۱.۵ درصد بوده است.
بنابراین اشتغال پاره‌وقت آقایان در زمستان سال ۱۴۰۲ به کمترین میزان خود طی فصول زمستانی ۵ سال اخیر رسیده است.
در زمستان سال ۱۴۰۲ نسبت به زمستان سال ۱۳۹۸، تعداد اشتغال ناقص آقایان بیش از ۱۶ درصد با کاهش مواجه شده است.
کاهش اشتغال ناقص زنان در زمستان ۲ سال اخیر نسبت به دو فصل انتهایی در دهه ۹۰
میزان اشتغال پاره‌وقت بانوان نیز در زمستان سال ۱۴۰۲ نسبت به سه ماهه پایانی سالهای ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۱ روند نزولی داشته است. نشان به آن نشان که در زمستان سال ۱۳۹۸ نرخ اشتغال ناقص بانوان ۴.۹ درصد بوده و در زمستان سال ۱۳۹۹ این نرخ به ۴.۶ درصد کاهش یافته است. در زمستان سال ۱۴۰۰ نرخ اشتغال ناقص بانوان به حدود ۴.۲ درصد رسید. روند کاهشی نرخ اشتغال ناقص زنان در زمستان سال ۱۴۰۱ به ۳.۸ درصد و در زمستان سال ۱۴۰۲ به ۴.۱ درصد افزایش یافت.
اگر چه نرخ اشتغال ناقص بانوان در زمستان سال ۱۴۰۲ نسبت به زمستان سال ۱۴۰۱ افزایشی بوده، اما رشد نرخ مشارکت اقتصادی آنها در این فصل و همچنین با توجه به اینکه بازار کار یک بازار فصلی است، از این رو افزایش نرخ مشارکت اقتصادی در فاصله بین زمستان سال ۱۴۰۱ تا زمستان سال ۱۴۰۲ برای بانوان مسأله‌ساز نبوده است.
از طرفی تعداد شاغلان پاره‌وقت بانو در زمستان سال ۱۴۰۲ نسبت به زمستان سال ۱۳۹۸ بیش از ۱۸ درصد با کاهش مواجه شده است.
آنچه مشخص است، اینکه تولید فقر در بازار کار ایران با عبور از رکود اقتصادی متوقف شده است؛ نشانی آن همین کاهش نرخ اشتغال ناقص و رشد مشارکت اقتصادی است.