ساخت 100 هزار مسکن برای کارگران
در سال گذشته از مجموع یک میلیون واحد مسکونی ساخته شده در قالب نهضت ملی مسکن، ۱۰۰ هزار واحد آن متعلق به مسکن کارگری بود. به عبارتی ۱۰ درصد ساخت و ساز در این حوزه به کارگران تعلق داشت. امسال نیز ۶۰ هزار واحد مسکونی با رویکرد جدید که بزودی اعلام می‌شود، در دستور کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی قرار گرفته است.
ساخت مسکن یکی از مهم‌ترین وظایف دولت‌ها و نهادهای متولی بویژه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی است. در دولت سیزدهم، شخص شهید آیت‌الله رئیسی اهتمام ویژه‌ای برای ساخت مسکن عموم مردم بویژه کارگران داشت به گونه‌ای که در جلسه‌های شورای عالی مسکن شرکت کرده و نهضت ساخت یک میلیون مسکن را مورد توجه قرار داده بود. این در حالی است که ساخت مسکن برای کارگران در دولت‌های گذشته مورد غفلت واقع شده بود. شهید جمهور بر سیاستگذاری، نظارت و ایجاد هماهنگی بین دستگاه‌های اجرایی و فعال شدن ظرفیت‌های کشور برای ساخت مسکن و رفع دغدغه‌های مردم در این زمینه تأکید کرده که این امر نشانگر اهتمام دولت در حل دغدغه مسکن مردم و صاحبخانه کردن اقشار مختلف مردم بود.
بررسی اسناد بالادستی کشور و قانون اساسی کشورمان نشان می‌دهد که داشتن مسکن حق هر فرد و خانواده ایرانی است بر این اساس دولت‌ها طبق این اصل موظف به تأمین مسکن شده‌اند از این رو در اصل ۳۱ قانون اساسی دولت موظف شده با رعایت اولویت برای کسانی که نیازمندترند بویژه کارگران و روستانشینان زمینه اجرای این اصل را فراهم کند. طبق ماده ۱۴۹ قانون کار نیز کارفرمایان مکلف هستند با تعاونی‌های مسکن و در صورت عدم وجود این تعاونی‌ها مستقیماً با کارگران فاقد مسکن جهت تأمین خانه‌های شخصی مناسب همکاری لازم را داشته باشند و همچنین کارفرمایان کارگاه‌های بزرگ مکلف به احداث خانه‌های سازمانی در جوار کارگاه یا محل‌مناسب دیگر هستند. طبق این ماده قانونی، دولت نیز موظف است تا با استفاده از تسهیلات بانکی و امکانات وزارت مسکن و شهرسازی، شهرداری‌ها و سایر دستگاه‌های ذیربط همکاری لازم را انجام دهد ضمن اینکه نحوه و میزان همکاری و مشارکت کارگران، کارفرمایان و دستگاه‌های دولتی و نوع کارگاه‌های بزرگ مشمول این ماده طبق آیین‌نامه‌ای‌خواهد بود که توسط وزارتین کار و امور اجتماعی و مسکن و شهرسازی تهیه می‌شود. از آنجایی که داشتن مسکن ارزان قیمت حق کارگران است در حال حاضر ظرفیت‌های قانونی بسیاری برای تأمین مسکن کارگران وجود دارد و تعاونی‌های کارگران نیز آماده ساخت مسکن برای کارگران هستند ضمن اینکه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز متولی هماهنگی و رسیدگی به موضوع مسکن کارگران است.
ساخت مسکن کارگری با استفاده از روش تعاونی محور و روش‌های نوین
در این باره چندی پیش محمد چکشیان، معاون فرهنگی و اجتماعی این وزارتخانه خبر از ساخت مسکن کارگری با استفاده از روش تعاونی‌محور و روش‌های نوین خبر داد تا از این طریق با حمایت از قشر کارگران، سهم مشارکت آنان افزایش پیدا کند. وی با اشاره به تشکیل قرارگاه مسکن کارگری گفته است که این قرارگاه با حضور سازمان‌های تابعه وزارتخانه و دستگاه‌های مختلف و تشکل‌های کارگری و کارفرمایی شکل گرفته است و در آن سناریوهای مختلفی با استفاده از روش‌های نوین تعاونی محور و تمرکز بر رفع موانع صورت گرفته است تا کارگران بزودی صاحبخانه شوند.
به گفته وی، روش‌های مختلفی برای بررسی و مطالعه اعلام شده است که بعد از تقسیم کار بین وزارت راه و شهرسازی و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ساخت تعاونی محور مسکن کارگران به مرحله اجرایی می‌رسد ضمن اینکه وزارت راه و شهرسازی مسئول تأمین زمین برای مسکن کارگری است.
وی عنوان کرد که در گذشته روش‌هایی برای ساخت مسکن کارگران بوده که کارآمد نبوده است از این رو کارگران نمی‌توانستند با درآمد و آورده‌ای که دارند، در ساخت مسکن مشارکت کنند از این رو تلاش شده است تا به روش‌هایی بتوانیم با بیشترین مشارکت کارفرمایان و کارگران، مشکل مسکن این قشر حل شود.
شرکت‌های تعاونی مسکن کارگران در زمره شرکت‌های تعاونی توزیعی هستند که با ثبت شرکت تعاونی مسکن، تلفیق سرمایه‌های اندک خود به همراه کمک‌های دولتی، برای خود و با مدیریت افرادی از بین خود اقدام به ساخت مسکن با هزینه تمام‌شده پایین‌کنند.
وزارت راه و شهرسازی با در اختیار گذاشتن زمین‌های طرح نهضت ملی مسکن به تعاونی‌ها می‌تواند سهم بسزایی در صاحبخانه کردن کارگران داشته باشد. همچنین تعاونی‌های مسکن و عمرانی نیز می‌توانند برای کاهش هزینه‌ها در بحث تأسیسات و مصالح با هلدینگ‌های بزرگ تفاهم‌نامه همکاری امضا کرده و از این طریق سهم خود را در ساخت خانه‌های کارگری افزایش دهند. اجرای طرح ساخت مسکن در قالب تعاونی‌محور سهم بسزایی در کنترل قیمت‌ها، کاهش هزینه ساخت و سرعت بخشی به ساخت و سازها و ارزان شدن مسکن کارگران دارد چراکه بر اساس صورت‌های مالی تعاونی، سودی از خریداران گرفته نخواهد شد، از این رو مسکن با قیمت مناسب و ارزان در اختیار جامعه هدف قرار می‌گیرد.