صادرات پسته 182 درصد رشد کرد
پسته محصولی منحصر به فرد و صادراتی است که ایران تا سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۲ بزرگترین تولیدکننده و صادرکننده جهان در این محصول به شمار می‌رفت اما طی سال‌های اخیر به‌دلیل تغییرات اقلیمی میزان تولید و صادرات این محصول در اکثر کشورهای تولیدکننده کاهش یافته که ایران از آن مستثنی نبوده است.
حال پسته یکی از ارزآورترین محصولات کشاورزی ایران است که طی یک دهه اخیر به دلایل خشکسالی‌های پی در پی، سرمازدگی و محدودیت منابع آبی، میزان تولید این محصول ارزشمند در بزرگترین استان تولیدکننده یعنی کرمان بشدت کاهش یافته است و همین امر باعث شده امریکا رتبه اول تولید و صادرات آن را در دست بگیرد و دیگر کشورهای همسایه همچون ترکیه در برخی مقاطع گوی سبقت را از ما بربایند و ایران در جدول تولیدکنندگان و صادرکنندگان پسته به رتبه دوم و گاهی سوم برسد.
به طوری که بنا بر آمار فائو، تولید پسته در ایران در سال ۲۰۲۰ میلادی با تولید ۱۹۰ هزار تن کشور را در مقام سوم جهان جای داد. پیش از ایران، ایالات متحده با تولید ۴۷۴ هزار تن در جایگاه نخست و ترکیه با تولید ۲۹۶٬۳۷۶ تن در جایگاه دوم قرار گرفتند.
آمارها نشان می‌دهد که در دو ماهه نخست سال‌جاری ۸ هزار و ۸۴۸ تن پسته با پوست به ارزش بیش از ۷۴میلیون دلار صادر شده است. این در حالی است که در همین بازه زمانی در سال گذشته تنها ۴ هزار و ۶۵۲ تن پسته با پوست به ارزش ۲۶ میلیون و ۲۸۵ هزار دلار صادر شده بود. به این ترتیب می‌توان گفت صادرات پسته با پوست ایران در یک سال اخیر به لحاظ وزنی، رشدی ۹۰ درصدی و به لحاظ ارزشی، رشدی ۱۸۲ درصدی پیدا کرده که در نوع خود خیره‌کننده است. از طرف دیگر اما در دو ماهه نخست سال جاری ۱۹۷۷ تن مغز پسته به ارزش ۳۱ میلیون و ۹۵۴ هزار دلار صادر شده، این در حالی است که در همین بازه زمانی در سال گذشته شاهد آن بودیم که فقط ۱۲۱۳ تن مغز پسته به ارزش ۱۳ میلیون و ۲۴۸ هزار دلار صادر شده بود.
به این ترتیب می‌توان گفت صادرات مغز پسته ایران در یک سال اخیر به لحاظ وزنی، رشدی ۶۳ درصدی و به لحاظ ارزشی رشدی ۱۴۱ درصدی را تجربه کرده است. در مجموع اما صادرات پسته با پوست و مغز پسته در دو ماهه سال جاری به ۱۰ هزار و ۸۲۵ تن به ارزش ۱۰۶ میلیون و ۳۲ هزار دلار می‌رسد. این در حالی است که مجموع صادرات پسته ایران، اعم از مغز پسته و پسته با پوست به ۵ هزار و ۸۶۵ تن به ارزش ۳۹ میلیون و ۵۳۲ هزار دلار رسیده بود. بنابراین می‌توان گفت در مجموع صادرات پسته به ۵۰ کشور جهان در یک سال اخیر به لحاظ وزنی با رشدی حدود ۸۵ درصدی و به لحاظ ارزشی با رشدی حدود ۱۷۰ درصدی روبه‌رو شده است.
تولید ۲۰۰ هزارتن پسته در کشور
«جلیل کاربخش راوری» نایب رئیس هیأت امنای انجمن ملی پسته ایران در گفت‌وگو با خبرنگار روزنامه «ایران اقتصادی» درباره وضعیت تولید و صادرات پسته ایران گفت: طبق آمارها سال گذشته ۲۰۰ هزارتن پسته در کشور تولید شد که از این میزان ۱۲۰ هزارتن به صادرات و مصرف داخلی رسید و باقی‌مانده پسته ما نسبت به سنوات گذشته بیشتر بوده است.
وی اظهار داشت: از این میزان صادرات پسته، حدود ۹۰۰ میلیون تا یک میلیارد دلار ارزآوری از این محل داشته‌ایم که نسبت به سالیان گذشته رقم قابل توجهی نبوده است زیرا ایران امکان صادرات بیش از ۱.۵ میلیارد دلار صادرات پسته را دارد.
نایب رئیس هیأت امنای انجمن ملی پسته ایران تصریح کرد: باقی‌مانده پسته امسال نسبت به سنوات گذشته حدود ۱۰۰ درصد بوده یعنی اگر سال قبل نهایتاً ۴۰ هزارتن پسته باقی مانده بود، امسال این میزان به ۸۰ هزارتن رسیده که رقم زیادی است.
کاربخش علت باقی ماندن پسته نسبت به سال‌های گذشته را محدودیت‌های صادراتی دانست و گفت: رقیب ما امریکا برخی بازارها همچون چین را در دست گرفته و بخشی از صادرات نیز عملاً از دست تجار پسته خارج شده و توسط اشخاص دیگر انجام می‌شود که باعث شده عملاً صادرات ما به برخی کشورها کاهش پیدا کند.
این فعال بخش خصوصی براین باور است که دولت باید حوزه صادرات محصولات کشاورزی را بازنگری کند. وی افزود: بانک مرکزی از ۶ سال گذشته محدودیت‌هایی را برای صادرکنندگان بخش کشاورزی ایجاد کرد که ارز به شیوه بانک مرکزی به کشور بازگردانده شود و از آنجایی که تجار تمایل ندارند ارزی که حاصل از صادرات است را به‌دلیل تحریم‌های جهانی به مقصد واردات کالا باز گردانند، عملاً صادرات کاهش یافته است.
نایب رئیس هیأت امنای انجمن ملی پسته ایران می‌گوید: این اقدام دولت طی سال‌های اخیر نگرانی‌هایی را در سطح کشور برای تجار و تولیدکنندگان ایجاد کرده است اما امیدواریم با تسهیل این موضوع، این مشکل نیز حل و فصل شود.
وی با بیان اینکه امسال تولید ۱۲۰ تا ۱۵۰ هزارتن پسته پیش‌بینی می‌شود، اظهار داشت: درصورت رفع مشکلات صادراتی امسال نیز می‌توانیم ۱۲۰ هزارتن و حتی بیشتر صادرات داشته باشیم که این امر برای حفظ تولید و صادرات این کالای منحصر به فرد اهمیت دارد.
کاربخش با بیان اینکه پیش از این محصول پسته در سطح حدود ۴۵۰ هزار هکتار داشته‌ایم، افزود: ۲۰ درصد پسته کشور در استان‌‌های کرمان، خراسان رضوی، خراسان جنوبی، خراسان شمالی، سمنان، یزد، مرکزی، قزوین و مناطقی از استان تهران تولید می‌شود و همچنان ۸۰ درصد آن از مزارع شهرستان رفسنجان استان کرمان برداشت می‌‌گردد.
این فعال بخش خصوصی در پایان دلیل کاهش تولید پسته کشور در سال گذشته را سرمازدگی، گرمازدگی، کاهش بارندگی، استمرار خشکسالی، کمبود منابع آبی، کاهش سطح آب‌های زیرزمینی و کاهش کیفیت این آب‌ها برشمرد و گفت: وضعیت مقررات بازدارنده باعث کاهش صادرات نسبت به سال‌های گذشته شده است.