سال 1403 اوج صنعت پتروشیمی
عزم جزم دولت سیزدهم در افزایش ظرفیت تولید پتروشیمی‌ها و در عین حال کاهش ظرفیت خالی پتروشیمی‌ها با فعال شدن ۶ درصد از ظرفیت‌های خالی در صنعت پتروشیمی.
ظرفیت خالی پتروشیمی‌ها از ۲۷ درصد در سال ۱۴۰۰ به ۲۱ درصد در سال گذشته کاهش یافته است.
بیژن چگنی، مدیر کنترل تولید شرکت ملی صنایع پتروشیمی از فعال بودن ۷۹ درصد از ظرفیت نصبشده صنعت پتروشیمی خبر داده و گفته است: ظرفیت نصبشده فعال در صنعت پتروشیمی در سال گذشته ۷۹ درصد از کل ظرفیت این صنعت بوده درحالی‌که ظرفیت فعال این صنعت در سال ۱۴۰۰، ۷۰ درصد و در سال ۱۴۰۱، ۷۶ درصد بوده است.
به گفته وی، ۷۴ میلیون و ۳۰۰ هزار تن محصول پتروشیمی در سال ۱۴۰۲ از سوی مجتمع‌های پتروشیمی کشور تولید شد.
ظرفیت تولید صنعت پتروشیمی در آغاز به کار دولت سیزدهم ۸۴.۵ میلیون تن بود، هرچند که ظرفیت این صنعت با بهره‌برداری از طرح‌های جدید در دو سال اخیر از مرز ۹۲ میلیون تن عبور کرد.
در حال حاضر ۷۰ مجتمع تولیدی پتروشیمی وظیفه تولید ۵۵۰ نوع محصولات پلیمری و شیمیایی را برعهده دارند که بر‌اساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده باید تا پایان برنامه هشتم توسعه از مرز ظرفیت تولید سالانه ۱۸۰ میلیون تن عبور کنیم.
از کاهش خام‌فروشی و تبدیل نفت و گاز به فرآورده‌های پتروشیمی، به عنوان یکی از اولویت‌های مهم دولت سیزدهم در صنعت نفت و گاز یاد می‌شود.
یکی از مهم‌ترین نمادهای جلوگیری از خام‌فروشی در کشور، صنعت پتروشیمی است.
تبدیل نفت و گاز به فرآورده‌های پتروشیمی، هم ارزش افزوده بیشتری نصیب کشور می‌کند و هم موجب تقویت صنایع پایین‌دستی در کشور می‌شود.
در واقع تکمیل چرخه زنجیره ارزش در صنعت پتروشیمی، مهم‌ترین راهکار برای ایجاد رونق اقتصادی، اشتغالزایی و افزایش درآمدهای کشور است.
صنایع پایین‌دستی، از نظر ایجاد ارزش افزوده، رونق تولید و بویژه اشتغالزایی، به‌مراتب پیشروتر از صنایع بالادستی هستند.
دولت سیزدهم در مسیر تکمیل زنجیره محصولات و ایجاد ارزش افزوده با هدف کاهش خام‌فروشی گام برداشت که می‌توان به افزایش ۱۰ میلیون تنی تولید محصولات پتروشیمی کشور در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۰ با سرمایه‌گذاری ۳.۵ میلیارد دلار اشاره کرد.
تأکید رئیس‌جمهور شهید روی تکمیل ارزش افزوده صنعت پتروشیمی و جلوگیری از خام‌فروشی موجب اجرا و تکمیل چندین طرح مهم این صنعت شد.
محمدرضا شیخیان‌پور، رئیس‌کل امور پشتیبانی ساختمان و نصب طرح‌های شرکت ملی صنایع پتروشیمی با اشاره به تعریف ۱۲۷ طرح پتروشیمی درکشور گفته است: ۲۷ طرح از این طرح‌ها با مجموع سرمایه‌گذاری ۱۱.۶ میلیارد دلار، پیشرفتی بیش از ۵۰ درصد دارند و ۲۲ طرح در ماهشهر، ۲۴ طرح در عسلویه، ۵۴ طرح در سایر مناطق کشور، ۱۳ طرح در کنگان، دیر و سیراف و ۴ طرح در قطب مکران تعریف شده است.
وی افزوده که ۲۷ طرح از این ۱۲۷ طرح پتروشیمی با سرمایه‌گذاری ۱۱.۶ میلیارد دلار، پیشرفتی بیش از ۵۰ درصد دارند که مشمول اجرای دستورالعمل ۱۰۱۰۲۳۱ می‌شوند و جمع‌بندی کرده که با بهره‌برداری از این ۲۷ طرح پتروشیمی ۲۶ میلیون تن به ظرفیت صنعت پتروشیمی کشور افزوده می‌شود.
واقعیت این است که در دولت گذشته به جای توسعه و تکمیل زنجیره ارزش صنعت پتروشیمی، اقدام به خام‌فروشی کردند.
هر چند که راهبردهای دولت سیزدهم در حوزه پتروشیمی در چند محور دنبال می‌شود که مهم‌ترین بخش‌های آن، تکمیل و توسعه زنجیره ارزش، حمایت از دانش‌بنیان‌ها، ساخت داخل و بومی‌سازی کاتالیست‌هاست.
افزون بر آن، در حوزه تولید، حداکثر استفاده از ظرفیت نصبشده با استفاده از دانش و ساخت داخل است.
فعال‌سازی طرح‌های متوقف از دیگر راهبردهای مهم صنعت پتروشیمی بوده که دست‌کم در دولت قبل بلاتکلیف رها شده بودند.
با این حال، از افزایش ظرفیت و تولید محصولات پتروشیمی به عنوان یکی از اهداف مهم وزارت نفت در دولت سیزدهم یاد می‌شود.
از همین رو ۲۰ طرح مهم پتروشیمی همسو با مسیر توسعه زنجیره ارزش افزوده پتروشیمی برای سرمایه‌گذاری به هلدینگ‌های بزرگ کشور معرفی و پیشنهاد شد.
ناگفته نماند که در حال حاضر ۲۰ طرح با سرمایه مورد نیاز ۷ میلیارد دلار با مجموع ظرفیت سالانه ۹ میلیون تن در منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی، ۲۲ طرح با سرمایه مورد نیاز ۲۲ میلیارد دلار با مجموع ظرفیت سالانه ۲۸ میلیون تن در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس، ۱۴ طرح با سرمایه مورد نیاز ۱۱.۵ میلیارد دلار با مجموع ظرفیت سالانه بیش از ۱۳ میلیون تن در منطقه پارس ۲، ۱۱ طرح با سرمایه مورد نیاز بیش از ۱۱ میلیارد دلار با مجموع ظرفیت سالانه ۱۴ میلیون تن در منطقه پارسیان، ۳ طرح با سرمایه مورد نیاز ۴ میلیارد دلار با مجموع ظرفیت سالانه ۹ میلیون تن در منطقه چابهار و ۴ طرح با سرمایه مورد نیاز ۵ میلیارد دلار با مجموع ظرفیت سالانه ۱۰ میلیون تن در منطقه قشم در حال اجراست.
صنعت پتروشیمی ایران در حال حاضر حدود یک میلیون بشکه معادل نفت‌خام در روز از منابع هیدروکربوری را به مواد ارزشمند پتروشیمی تبدیل می‌کند.
گزارش‌ها نشان می‌دهند که سال ۱۴۰۳، سال ماندگاری در صنعت پتروشیمی خواهد بود زیرا با بهره‌برداری از ۱۵ طرح پتروشیمی تا پایان امسال، ظرفیت نصبشده این صنعت از ۱۰۲ میلیون تن عبور خواهد کرد.
از قرار معلوم، ۸۵ میلیارد دلار در صنعت پتروشیمی سرمایه‌گذاری شده که با اضافه شدن ۱۵ میلیارد دلار به ۱۰۰ میلیارد دلار خواهد رسید.
مرتضی شاهمیرزایی، معاون وزیر نفت با اشاره به اینکه خوراک مسأله نخست در جهش تولید است، گفته، راهبرد امسال شرکت ملی صنایع پتروشیمی این است که خوراک مجتمع‌های پتروشیمی به سهولت تأمین شود و کمترین محدودیت‌ها را داشته باشند و به تولید بعضی از مجتمع‌های پتروشیمی در سال ۱۴۰۲ با بیش از ۱۲۰ درصد ظرفیت اسمی اشاره و بیان کرد، تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام پتروشیمی از راهبردهای تحقق شعار امسال است و چند طرح پتروشیمی امسال به بهره‌برداری می‌رسد که گام بلندی در جهش تولید است.